Nalzaro: Bisaya sa panahon ni Lapulapu

Nalzaro: Bisaya sa panahon ni Lapulapu

SUBAY gihapon sa atong kasaulogan sa 500 years sa pag-abot sa mga Espanyol dinhi, sa atong panuki-duki, atong nahibaw-an nga kining pipila ka mga pulong Bisaya nga atong gisagop karon diha na sa panahon ni Lapulapu. Sa artikulo nga sinuwat ni Mario Alvaro Limos nga napatik sa Esquire Magazine nga iya usab nga gikutlo sa libro nga ‘Primo viaggo intorno al mondo’ (First Voyage Around the World), gihulagway kini ni Antonio Pigafetta, chronicler o magsusuwat, nga mikuyog sa expedition ni Ferdinand Magellan libot sa kalibutan ug nasum-ok sa Isla sa Mactan.

Si Pigafetta (1491-1531), Italyano nga eskolar, maoy misuwat sa kasaysayan kon unsay nahitabo sa una ug makasaysayanon nga biyahe sa grupo ni Magellan ug sa ilang pag-abot dinhi sa atong ka-islahan. Nakabalik siya sa Espanya human sa duguon nga kumbati tali sa mga lumad nga gipangulohan ni Lapulpu ug sa Spanish conquerors sa Mactan. Si Pigafetta niasoy sa tanan hinungdan nga adunay kitay gisubay ug gisunod nga kasaysayan.

Si Pigafetta, sa iyang libro, naka-record o nakasuwat og pipila ka mga pulong sa mga lumad kaniadto nga hangtod karon atong gigamit. So, dugay na gyud diay kining pinilongang Bisaya.

Ania ang pipila ka linguwahe nga na-record ni Pigafetta; man (Lac) mao kini karon ang lalaki; woman (paranpaon); young woman (babay); hair (boho); face (guay). Siguro mao na kini ang panagway karon; eyelids (pilac); eyebrows (chilel); eye (matta); nose (ilon); jaws (apin); lips (olol); mouth (baba); teeth (nipin); gums (leghex) tongue (dila); ears (dalengan); throat (liogh); neck (tangip).

Chin (quilean); beard (bonghot); shoulder (bagha); spine (licud); breast (dughan); body (tiam); armpit (botchen); elbow (sico); pulse (molanghai); habd (camat); palm of the hand (palan); finger (dudlo); fingernail (coco); navel (pusot); penis (utin); testicles (boto); vagina (bilat); buttock (samput); thigh (paha); knee (tuhod); shin (basag-basag); call for leg (bitis); ankle (bolbol); heel (tiochid); for sole of the foot (lapa-lapa); gold (balaoan); silver (pila); brash (concach); iron (butan); sugarcane (tube); spoon (gandan); rice (bughax baras); salt (acin); hog (babui); goat (candin); chicken (monoch); wine (tuba); water (tubin) ug daghan pa. (bobbygnalzaro@gmail.com)

Trending

No stories found.

Just in

No stories found.

Branded Content

No stories found.
SunStar Publishing Inc.
www.sunstar.com.ph