TING binignit na sab. Mao ni akong nadunggan sa akong higala nga nagwarawara sa pahina sa pamantalaan nga naghisgut sa kontrobersiya sa binignit sa miaging semana santa. Kinsa bay makalimot sa maong isyu, nga human gidumog sa daghang mamalitay og sagul sa binignit ang Carbon Market sa miaging tuig, nagsugod man sab dayon ang tinakdanay sa Covid-19 dinhi sa ato.
Usa sa labing importanting sagul sa binignit mao ang landang.
Gi-unsa ba kini pag-andam? Ug diin ba ni gikan?
Pagtubag sa maong pangutana, nituyo ko og biyahe padung sa usa ka bukirang barangay sa siyudad sa Carcar. Sa sitio Mabugnaw sakop sa Barangay Guadalupe, ko nangalap og tubag sa daghan nakong pangutana mahitungod sa landang. Sa panimalay sa pamilyang Sari ko nahapunta kay mao man sab ang gitudlo sa akong inpormante.
Ang magtiayong Richard ug Joan maoy niabi abi nako kauban ang ilang duha ka ulitawo nga sila si Richard Jr. ug Jhon Rey. Sigun sa ilang asoy mamalit diay sila og punoan sa buli sa laing dapit. Human maputol, anhi na dinhi magsugod ang hilabihan ka kuti nga proseso paghimo og landang. Una, i-gong og tagsa ka metro ang pinutol nga punoan. Dayon panitan. Human og panit, salisi-on dayon ibulad. Siguradohon nga dili maulanan.
Unyag kauga, panggangon unya lukbon sa lusong. Kon nalug-a na o nadugmok, ayagon. Human masyag isunod ang pag-ugpak ginamit ang fish net o muskitero. Pagkahuman on-onon gamit ang nipis nga panapton. Kini nga proseso maoy magbahin sa powder nga para landang ug ang nahabilin nga gitawag og lobo lobo mahimong ipakaon sa baka.
Ang powder isagul sa giandam nga tubig sa ulan dayon kutawon. Matunaw na gani isulod ni sa nipis nga sako, pug-an og maayo. Unyag kauga kini bagnason, dayon linginon adto sa nigo ug pasagdan sulod sa usa ka oras ug tunga. Kutas kaayo ni nga paagi, pero sagdi lang kay padung nata sa katapusan nga bahin nga mao ang pagluto sa gilingin nga pinaugang powder. Mag-andam og kawali dayon hidhiran og mantika human matak-ang aron dili mopilit ang ilunod nga nilinging powder. Padayon ang pagluto hangtod nga maporma og landang.
Ka lisod ba diay ning pagluto og landang basi sa daghang paagi nga tamdan ug timanon. Ingon ana ka kuti ang pagbuhat og landang. Apan kon gamiton na ni isip sangkap sa binignit, tinuod gyud nga ang binignit sa tiyan manggunit. Ambot kon ngano nga bisan sa kadaghan og sagul sa binignit, unya dili maapil ang landang, way lami ang binignit.
Gawas sa buli, ang punoan sa tanom nga saksak mahimo sab nga himuong landang. Didto sa sitio Mabugnaw, daghan ang namaligya og landang. Sigon sa estorya, ang maong dapit abunda kaayo kaniadto sa punoan sa buli, mao nga nahimong inila ang maong dapit sa landang hangtod karon. Usa na sila si Richard ug Joan, kansang panginabuhi nahasandig ra gyud sa halin sa landang.