Roldan: Nganong kabus si Juan?

NIADTONG Mayo 1, gisaulog nato ang adlaw sa pamuo. Giila sa kalibutan ang kontribusyon sa kusog pamuo sa paglambo sa usa ka katilingban.

Walay kalamboan kung walay utok, kusog ug singot sa trabahante busa angayan lamang nga pasindunggan nato sila ug kita nga nagpasingot alang sa tingusbawan sa atong pamilya ug nasud. Busa saludo kami mga bai!

Sa laing bahin, bisan pa sa kalamboan sa katilingban ug sa nasud, nganong nagpabiling kabus ug sinikmahan sa palad ang pamilyang Pilipino?

Sa pagkatinuod, bisan wala pa ang pandemya sa Covid-19 kabus nang daan ang sobra katunga sa 110 milyon nga mga Pinoy.

Gani sa sugo ni Presidente Rody ug sa gipaguwang balaod sa Kongreso, halos 30 ka milyon nga Pilipino ang gipangtagaan og ayuda pinaagi sa Social Amelioration Program (SAP) ug sa uban pang programa sa ahensiya sa gobyerno sama sa Department of Labor, Department of Agriculture, tungod sa Covid-19.

Wa pay labot niini kadtong gitawag natong "poorest of the poor" nga mga sakop sa Pantawid Pamilyang Pilipino Program o 4Ps. Kaniadto sa panahon sa aktibista batok kang Presidente Marcos, gisinggit ang tulo ka batakang problema sa Pilipinas. Ang una mao ang paggunit sa langyaw'ng nasud ilabi na sa negusyo ug politika, ang ikaduha mao ang sistemang kapitalismo nga maoy tinguha lamang ang pagpadako sa kita sa adunahan, ug ang ikatulo mao ang pagpabilin nga agrikultura ang nasud ubos sa gahum sa dagkong agalong yutaan.

Sa pagpanglabay sa panahon ubos sa mas demokratikong kagamhanan ni PCory hangtud karon ni PRody, medyo lahi na ang kahimtang. Sa artikulo nga gisulat ni Panos Mourdoukoutas sa Forbes Magazine, professor sa Department of Economics sa LI University sa New York niadtong 2017 nga dili maadunahan ang mga Pinoy ug ang Pilipinas tungod sa gitawag niyang "extractive institution" o binisay-on nato nga "malangkaton nga gambalay o sistema."

Matud niya nga mao kini ang sistema diin gitugtan ang gamay nga grupo nga mokuha sa kinitaan ug bahandi sa katilingban ug mobabag sa kalamboang ekonomikanhon sa katilingban kung adunay hadla sa ilang interes.

Apil na niini ang mga higanteng adunahan nga gitawag ni PRody nga "oligarch," "elite" o "nagharing hut-ong" sa mga aktibista.

Apil sab ang mga dagkong politiko nga nakabenepisyo sa "extractive institution" nga matud pa ni Mourdoukoutas, maoy mitsa sa kurapsiyon ug pagpanglupig sa politika o "political oppression."

Buot nila nga magpadayon ang ilang kita sa negusyo nga way pagtan-aw sa kahimtang sa mamumuo ug sa kadaut nga gidala niini sa kinaiyahan.

Sila usab ang mokontrola kung kinsa ang mamuno sa kagamhanan aron ilang madektahan pabor sa ilang interest. Ang mga politiko nga apil sa "extractive institution" maningkamot usab nga magpabilin sa puwesto aron padayon ang ilang benepisyo gikan sa maong sistema ug sundon ang dikta kanila sa "oligarch."

Niadtong 2016, nabutang nga ika-101 "least corrupt country" ang Pilipinas sulod sa 175 ka nasud sa Corruption Perceptions Index sa Transparency International.

Subo lang nga taas gihapon ang kurapsiyon sa nasud bisan sa kamot nga buthaw ubos sa administrasyon ni PRody.

Trending

No stories found.

Just in

No stories found.

Branded Content

No stories found.
SunStar Publishing Inc.
www.sunstar.com.ph