GAMAY pa kong bata, nasilsil na sa akong alimpatakan sukad sa pagtungha sa primarya nga ang Mindanao, yuta sa saad.
Ginapasigarbo sa mga Mindanaoan ang bahandi sa kinaiyahan, mga kahoy sa kabukiran, bulawan sa minahan dapit sa sidlakan, mga nindot nga mga talan-awon apan hangtud karon, anino pa lang sa saad ang atong kanunay madunggan.
Naupaw na lang ang kabukiran ug nahimong kamingawan, nabungkag ang mga kabukiran sa pagkuha sa mga bulawan ug mga minerales, ang kusog sa mga yanong katawhan igo rang gipanghimuslan. Ang mga datu misamot sa pagkadatu, samtang ang mga kabus misamot sa pagka-ut-ot kay makita nato ang daghan nagpuyo na lang sa mga tent, karton ang bungbong, walay haligi ang pinuy-anan daplin sa kadalanan.
Niadtong kaadlawon sa Sabado, gikasubo ni President Rodrigo Duterte ang pag-okupa sa mga sakop Bangsamoro Islamic Freedom Fighters (BIFF) sa palengke sa Datu Paglas, probinsiya sa Maguindanao nga nagbilin og kahadlok sa mga molupyo ang mga buslot sa mga kongkreto nga mga bungbong sa kabalayan ug mga gambalay nga gitadtad sa mga bala sa mga batan-on ug mga bata nga sakop sa BIFF, mga terorista matud sa gobyerno.
Nasubli ang kahadlok sa katawhan nga basin mahisama sa Marawi siege ang ilang dangatan nga hangtud karon nag- aginod intawon ang programa sa rehabilitasyon kay ang katawhan gusto na mopuyo sa balay nga ilang matawag nga ilang kaugalingon.
Daghan na sab ang mga awit nga nasulat ug nakahatag og kita sa mga mag-alawit kalabot sa kahimtang sa yuta sa saad apan maangkon ba nato ang tinud-anay nga kalinaw sa Mindanao?
Dakong pundo sa kasundalohan ang ilang gigugol aron pabalikon sa sabakan sa katilingban ang mga nasalaag, New People's Army (NPA), Moro National Liberation Front (MNLF), Moro Islamic Liberation Fron (MILF), ug uban pang armado nga pundok aron makab-ot ang kalinaw. Apan inig surender sa mga pangulo ug mga miyembro, duna na pod motumaw nga laing bag-o nga grupo, tungod kay tinuod ang panultihon nga "malipay nimo ang katawhan sa usa ka panahon, apan dili nimo malipay ang tanan sa tanang panahon."
Daghan ang nalipay sa kalamboan nga makita sa daghang mga dapit ubos sa administrasyon ni President Digong apan duna sab nasakitan nga mga pundok o indibiduwal dihang giimplementar ang mga proyekto diin sila naligsan.
Ang uban, gidawat ang bayad sa ilang mga luna ug propedad, apan naghambin gihapon og kasuko sa kagamhanan kay sa hingpit nga mohawa sa ilang dapit nga walay madawat nga bayad o matibway na lang.
Karon, ania na ako sa sumasalop nga kahimtang kun sa adlaw ug katuigan ang atong mahimong sukdanan, apan dili pa nako masukod pila ka porsiyento na ba sa kalamboan ang natuman alang sa katumanan nga ang Mindanao mao ang yuta sa saad.
Mangutana pud ko sa inyo, labi na sa mga mas nauna sa ako sa duyan, unsa man ang naglangkob niining saad nga nahimong yuta sa saad ang Mindanao?
Tinuod, dinhi sa Mindanao, lapad ang kayutaan, apan bisan pa gani ang mga dagat karon, panahon na nga ma-improve ug daghan na ang kalamboan, makurat na lang ang katawhan kay duna may motumaw, magdala og mapa ug titulo nga silay tag-iya sa maong dapit. Palayason na ang mga namuyo kay dunay proyekto nga tukuron, negusyo sa adunahan.
Ang suliran sa kahusay ug kalinaw magapabilin ug mahimong kabilin sa panguli ngadto sa sunod nga mapili sa katawhan nga mangulo.
Kon mapuno na sa mga gambalay ug mga inprastraktura ang mga dapit sa Mindanao, makab-ot na ba pud kaha nato ang tinud- anay nga kalinaw?
Wala na ba kahay mosaka sa kabukiran, mobitbit og armas ug mobatikos sa kagamhanan kay mga biktima sila sa pagpang- abuso sa mga naa naghupot sa katungdanan?
Kon aduna moy ikatampo, nahibalo ba mo unsay naglangkob niining saad sa yuta sa Mindanao? Unsay tumong sa maong saad? Andam ko nga modawat aron atong tukion uban sa katawhan sa katilingban. Ipadala sa ako sa text, 09478143026. Magpaabot ko sa inyong mga tampo. Salamat ug maayong adlaw sa tanan. Stay safe, likay ta sa Covid. Sunod ta sa health protocol.