Sa presidential elections sa 2022, dako nga isyu nga tukion mao ang West Philippine Sea (WPS). Kon kaniadto ang illegal drugs maoy sentro, sa 2022 ang WPS maoy labing tutokan.
Tungod sa pagsulod sa daghang mga barko sa mga Chinese militia sa mga dapit sa WPS, nahimo kining dako nga isyu, di lang sa Manila, kon di sa tibuok nasod. Daghan ang nakasaway sa baruganan ni Presidente Rodrigo Duterte ug sa iyang tigpamaba nga si Harry Roque. Gisakyan ug gipaypayan usab kini sa mga kaatbang sa administrasyon.
Teritoryo ba sa Pilipinas ang WPS o di? Kon basehan ang international law, ang teritoryo sa usa ka nasod, naa lang kutob sa 22 kilometros gikan sa iyang baseline. Apan si Marcos, sa iyang Presidential Decree No. 1596 sa 1978, nihingan sa mga isla sa WPS nga Kalayaan Islands, nagdeklarar niini nga teritoryo sa Pilipinas.
Dunay gitawag og exclusive economic zone (EEZ) sa international law nga gilatid usab sa laing presidential proclamation ni Marcos. Ubos niini, ang EEZ sa nasod mosangko hangtod sa 200 nautical miles kun 320 kilometros gikan sa kabaybayunan sa Pilipinas.
Teritoryo man o di ang WPS, kinabag-an niini nasulod sa EEZ sa Pilipinas. Ubos sa international law, ang Pilipinas lang ang mahimong mopahimus sa unsay naa niini, sama sa mga linalang o produkto sa kadagatan, apil na ang mga lana nga makaplagan sulod niini.
Sila si Duterte ug Roque lahi og mga estorya nila ni Defense Secretary Delfin Lorenzana ug Foreign Affairs Secretary Teodoro Locsin. Kon sila si Duterte ug Roque itoy sa China paminawon, sila si Lorenzana ug Locsin kritikal kaayo.
Apan kon tan-awon og maayo, wa silay kalainan ni Chinese President Xi Jinping. Mahigalaon kaayog estorya sa Pilipinas si Xi samtang ang iyang kasundaluhan nang harass sa Pilipinas. Wa kaha ni manundog ra sab si Duterte sa duwa sa China?