DUNAY hinanggaw nga panulti-on nga "masipyat man gani ang kabaw nga upat ang tiil, ang tawo pa kaha?" Duna say nag-ingon nga si Perfecto ra ang perpekto kay dala na niya sa iyang pangalan. Tinuod dili malikayan ang pagkasipyat sa bisan unsang butang o desisyon sa atong kinabuhi kay apil kini sa atong pagkatawhanon.
Dili kita tawagon nga tawo kung di ta masipyat. Naay sipyat gamay, naa poy sipyat nga dako, ang importante nga naa kitay natun-an sa atong sipyat.
Apan sa laing bahin, duna say pagkasipyat tungod kay wala tuyo-a. Naa poy sipyat nga tinuyo o naay nagpahipi nga motibo, ug adunay sipyat tungod sa pagkadanghag. Kaming anaa sa media masipyat usab.
Sa akong tan-aw ang kasagarang sipyat sa media kay ang pagkadanghag kay wala klaroha ang iyang istorya nga gibandilyo sa madlang pipol.
Sa pagkatinuod, kaming taga-media mga tighatud lamang sa mga impormasyon nga among makita sa among paglibot-suroy. Duna poy mga kauban namo nga gikapoy na'g suroy busa mag-imbento na la'g istorya aron lang dunay mataho sa iyang editor nga nagdala'g latus kung walay report nga makalap. Tungod pod sa kompetensiya sa media, adunay tendensiya nga mag-inilugay og "scoop" og "breaking news" ang mga reporter sa radyo, TV ug pamantalaan.
Ug sa akoa pong tan-aw, mas madaling masipyat ang taga-radyo ug TV sa ilang report kay live kini ug diha-diha dayong mabatian sa katawhan, dili parehas sa pamantalaan nga moagi pa'g beripikasyon sa editor una kini i-printa. Sama pananglit sa nahitabong balita nga namatay kuno ang pinilanggang gobernador sa Davao del Sur nga si Gov. Dodo Cagas. Na-covid daw kini ug namatay sulod sa ospital sa Digos City kay sulti daw sa apo sa gobernador.
Ang nakaapan lang kay dili bagito ang nagsibya ug dili basta-basta ang network niini.
Mao nga niulbo ang kaspa sa akong higala ug tagilungsod nga si Sherwin Cesar LPT nga maoy banggiitang Provincial Information Officer sa Davao del Sur.
Naminaw ko sa iyang radio program ug bisan naila ko siya nga kalmado, plastada moistorya ug propesyonal, nabati nako ang iyang gihambin nga kapungot sa nahitabong "fake news" kabahin sa gobernador. Ang nakaparat pa kay gi-post pa dayon kining "unverified report" sa social media nga daw may dautang motibo ngadto sa nagsakit nga gobernador. Nakapangutana sab ko nganong sa ingon niini kadako nga balita, wala man saktoha pagkuha ang detalye sa reporter? Tiaw mo'ng ingnon ka nga namatay na ang imong amahan bisan kung tumo-tumo lamang.
Sa pagkatinuod, dili lalim nga himuong "joke only" ang kamatayon. Hinuon di na malilong nga taliabot na ang bugnong lugaynon ug seguradong adunay personalidad o kampo nga nikatawa ug nalipay sa nahitabo sa gobernador.
Busa makaingon ko nga nasipyat gayud ang naasoy'ng "media outfit" niini.
Kinahanglan sab nga mangayo kini'g tinud-anay nga pasaylo sa pamilyang Cagas ug ipakita nila nga walay motibo ang ilang pagsabwag sa "fake news".
Busa kalma lang, bai Sherwin, ug mag-ampo mi sa kaayohan sa gobernador.