Tatay, itay, papa, daddy. Mao kini ang sagad natong itawag sa mga amahan. Naa say ‘Inatay’ o ina ug itay. Kadtong mga inahan o amahan nga nag-inusarang nagbuhi sa mga anak kay gibiyaan o namatay ang kapikas. Dili baya lalim ang papel nga gidala sa mga amahan. Siya maoy haligi sa panimalay, provider ug protector sa pamilya. Siya maoy naghatag sa tanang panginahanglan sa pamilya, labi pa sa iyang mga anak. Siya maoy magmatuto kanila sa insaktong pamatasan.
Gihimo sa amahan nga adlaw ang gabii aron mahatag ang panginahanglan sa pamilya ug maayong kaugmaon. Bahala na siya maoy magutman ug masakit basta dili lang ang iyang mga anak. Andam niyang isugal ang kinabuhi aron kaprotektahan ang iyang mga anak batok sa mopasipala.
Matag ikatulong Dominggo sa Hunyo, gisaulog ang Father’s Day. Diin man magsugod ug kinsa ang nisugod sa selebrasyon sa Father’s Day? Didto kini magsugod sa Spokane, Washington sa YMCA niadtong 1910 pinaagi ni Sonora Smart Dodd nga natawo sa Arkansas. Ang unang selebrasyon gipahigayon sa Spokane YMCA niadtong June 19, 1910. Iyang gihatagan og pasidungog ang iyang amahan nga si William Jackson Smart, usa ka civil war veteran, nga maoy nagmatuto ug mi-atiman kaniya ug sa laing unom niya ka mga igsuon. Ipahigayon kini matag ikatulo nga Dominggo sa Hunyo.
Niadtong 1966, si US President Lyndon B. Johnson niisyu og first presidential proclamation nga nag-honor sa mga amahan matag ika-tulong Dominggo sa Hunyo. Human sa unom ka tuig, ang okasyon gihimo nang permamente nga national holiday pinaagi sa presidential proclamation ni President Richard Nixon niadtong 1972.
Mas unang gisaulog ang Mother’s Day kay sa Father’s Day. Mao nga nakahuna-huna si Sonora nga kon adunay Mother’s Day, nganong wala may Father’s Day? Busa iya kining gihimong advocacy ug daghan ang misuporta sa iyang kawsa. Niduol sila og mga pulitiko sa Estados Unidos nga maoy misuporta sa ilang advocacy. Niadtong panahona wala pa gyuy opisyal nga balaod nga nagdeklarar sa Father’s Day apan nahimo na kining significant nga selebrasyon nga gisagop sa ubang kanasuran. Happy Father’s Day sa tanang mga Daddy, Papa, Tatay ug Itay. (bobbygnalzaro@gmail.com)