Nanimaho na ang 2022 national elections. Magpili na sab ang mga Pilipino og laing presidente. Ug kon si Presidente Rodrigo Duterte ang pangutan-on, wa pa siya’y nakit-an nga angay nga manununod kaniya, ang mosunod nga pangulo sa nasod.
Mao kini ang iyang tubag sa pangutana ni Pastor Apollo Quiboloy sa Kingdom of Jesus Christ sa dihang gipangutana siya bahin niini sa usa ka exclusive interview: “None, Pastor. Looking at the political horizon? Even you would know that. Nobody. I see nobody who is deserving.”
Apan kay nahisulat man sa atong Batakang Balaod ang gitakdang panahon nga unom lang ka tuig ang termino sa presidente, kinahanglan nga mopili kita og laing presidente nga mopuli kaniya sa pag-abot sa gitakdang panahon. Bisan pa kon wa siya’y nakit-an nga angay nga mopuli kaniya.
Unsa man gyud diay ang kwalipikasyon sa usa ka kandidato sa pagkapresidente sa Pilipinas?
Ang Section 2, Article VII (Executive Department), 1987 Constitution, nagkanayon, “No persons may be elected President unless he is a natural-born citizen of the Philippines, a registered voter, able to read and write, at least forty years of age on the day of the election, and a resident of the Philippines for at least ten years immediately preceding such election.”
Una, kinahanglan siya nga usa ka natural-born citizen of the Philippines.
Ang Section 2, Article IV, 1098 Constitution, nagkanayon, “Natural-born citizens are those who are citizens of the Philippines from birth without having to perform any act to acquire or perfect their Philippine citizenship. Those who elect Philippine citizenship in accordance with paragraph (3), Section 1 hereof shall be deemed natural-born citizens.”
Ikaduha, kinahanglan siya nga usa ka rehistradong botante.
Ikatulo, kinahanglan siya nga makamaong mobasa ug mosuwat. Way gibutang nga educational qualification basta makabasa ug makasuwat. Giklaro ni kay bisan ang di makamaong mobasa ug mosuwat marehistro man nga botante ug makabotar ubos sa Section 1, Article V (Suffrage), 1987 Constitution.
Ika-upat, kinahanglan siya nga 40 anyos ang edad “on the day of the election.” Mahimo nga 39 anyos pa siya sa pag-file sa iyang certificate of candidacy basta 40 anyos na siya sa adlaw sa eleksyon.
Ikalima, kinahanglan nga nagpuyo siya sa Pilipinas sulod sa 10 ka tuig sa di pa ang eleksyon. Matawag ka nga residente sa Pilipinas kon (1) naa ka magpuyo, (2) kon ang imong tuyo magpabilin ka diha sa pagpuyo – animus manendi ug (3) kon imong tuyo nga biyaan ang karaan nimong gipuy-an – animus non-revertendi.
Samtang gikinahanglan ang imong physical presence sa imong gipuy-an, mahimo kang temporaryong mobiya basta duna kay tuyo nga mobalik – animus revertendi ug wa nimo i-abandonar ang imong gipuy-an.
(edbarrita@gmail.com)