Ana Rutchell Sandot
Paculob, Dumanjug, Cebu
NGANONG imo mang gilabni ang kuwentas, Undo?” matod sa pulis nga upaw.
Miduko ko samtang gikitkit ko ang akong kuko. “Kon di ni nako buhaton, mamatay sa kagutom akong mga igsuon!” Tulo ang akong mga igsuon nga gagmay pa. Kinse na akong edad. Patay na ang among ginikanan; nadasmagan ang gisakyan nilang traysikol sa trak de karga.
Ug mibalik sa akong panumdoman ang nahitabo. Kaganiha may nasundan kong hamtong nga babaye samtang naglakaw sa aseras. Naggunit siya sa bukton sa batang babaye nga nagsul-ob og kuwentas nga bulawan sa iyang liog. Kalit kong gilabnot ang kuwentas sa bata ug misutoy pagdalagan. Misinggit og pakitabang ang inahan sa bata. May pulis nga migukod nako. Milabang ko sa atbang nga aseras.
“Milabang siya sa pikas kanto, pagdali!” singgit sa pulis nga migukod nako ngadto sa iyang kaubang pulis. Mipadayon ko pagdagan kay nahadlok ko nga madakpan. ‘Sus, pagka las-ot ra ba sa prisuhan, labi na sa Bilibid!’ miingon ang among silingan nga napriso kay nangawat og usa ka sakong mais nga binhi sa usa namo ka silingan.
“Dakpa ninyo! Atngi ninyo nang bataa! Kawatan na!” matod sad sa usa ka pulis nga naingon og budbod sa iyang gisul-ob nga uniporme.
“Walay magpabuto! Daghang maangol. Dakpa lang ang bata!” singgit sa laing pulis nga tambok ug pikot og mata. Mipadayon ko pagdagan. Mora kog niapil sa lumba sa dagan nga marathon. Miliko ko sa pikas eskina. Gitan-aw ko sa mga tawo nga nanag-inom. May usa ka hubog misampit, “Dong, imo sa ni, o!”
“Nagdali ko, Kol!” tubag ko, dayong sutoy pagdagan.
Layo na ang akong naabtan ug milingi ko sa akong giagian. Nagkaguliyang ang mga hubog kay adunay mga pulis. Nagtuo sila nga sila maoy dakpon. Ang usa ka hubog midagan tungod sa karatol ug nahulog kini sa kanal.
“Ginuo ko, pasensiya!” Mao ray akong nalitok samtang padayon nga nagdagan. Dili ko magpadakop. Mag-unsa na lang unya ang akong mga manghod? Wala pa intawon silay mga buot ug nagsalig kanako ug sa unsay akong madala nga pagkaon inig-uli nako gikan sa nga manguwarta sa kadalanan sa siyudad. Mitago ko sa dako nga karton nga diha sa kilid sa basurahan. Nakadungog ko og kasikas sa mga tiil paingon sa dapit nga akong gitagoan.
“Asa na kaha ron kadtong bataa?” nabati ko nga may nagsulti. Kon wa ko masayop, usa kini sa mga pulis nga naggukod nako.
“Nia ra gyud to diri. Nakit-an ko ganina nga miliko siya dinhing dapita,” matod sa laing pulis.
Kanus-a man ni sila manglakaw, uy! Gipamaak na ko og hulmigas diri, matod ko sa akong kaugalingon.
“Uy, moagi ang trak sa basura, paagia, paagia!” mandar sa usa ka pulis. “Naa pay dako nga karton sa kilid. Apila na!”
Gisuwayan pag-alsa ang karton diin ako magtago.
“Sir, kabug-at man aning kartona, uy! Mora man og adunay bulawan sa sulod.”
“Ablihi, tan-awa unsay sulod!” tubag sa pulis.
“Sir, dunay tawo sa sulod!”
Di na ko kaikyas. Gipagawas ko sa pulis ug gidala sa presinto.
“Nganong gilabni man nimo ang kuwentas sa akong anak?” pangutana sa usa ka hamtong nga babaye.
“Nganong imo mang gilabni ang kwentas, Undo?” miusab pagsukna ang pulis nga upaw. Gitutokan ko siya nunot ang pinaluloy kong mga mata nga nangandoy og kaluoy.
“Akong ibaligya, sir, aron ipalit og pagkaon para sa akong tulo ka manghod!” maoy akong tubag. (Katapusan)