AMBOT og gituyo o gusto lang gyud nga mag-viral sa social media. Kini maoy pangutana sa usa ka higala nga naungo niining gitawag nga pitik. Si Mark, kinsa di gustong mapublikar ang iyang apelyido, niingon nga sukad nga giregalohan siya og nindot nga camera, nahimo na niyang kalingawan ang pagkuha og picture diha sa mga karsada. Gitawag ni og pitik o mamitikay.
Ang transcentral highway maoy suki ni Mark kaniadto. Karon tua na sab sa Manipis Road sa Barangay Manipis, Talisay City nakatutok ang iyang oras sa adlaw nga mo-day off sa trabaho. Sa iyang asoy, makalingaw gyud tinuod ang iyang gikalingawan nga gitawag sa karaang panahon og maniniyot.
Iyang gipakita nako ang nagkadaiyang hulagway diha karsada. Kasagaran mga nagmotorsiklo. May nag solo ang uban duna say angkas. Mao ni ang alegre. Kay may mga nag-motorsiklo ang mobalik sa agi human maigo sa iyang pitik. Ang rason kay mohangyo nga dili ipa upload sa Facebook. Ngano man? Kay siya ug ang iyang angkas may tagsa tagsa nga kabilinggan sa kinabuhi.
Duna say mohangyo nga dili lang ipa upload basin mahibaloan sa pamilya ug bisan unsa na lang nga rason. Kataw-anan pero mao ni ang tinuod. Di ba daghang nag-viral nga mga hulagway ug video nga wa gyud palandunga sa hingtungdan nga duna diay naka picture o video? Mao nay giingon ni Mark, nga di mokompiyansa karong panahona kay gawas sa CCTV camera, naay daghang camera sa imong palibot.
Halos tanang tawo nanag-iya og cellphone. Sa ato pa sa higayon nga makasugat ka og problema, dako ang kahigayonan nga sa hilum may naka kuha og hulagway o video. Nia dinhi ang problema, kay unyag upload niini, usahay kulang o subra ang estorya. Dako ang kahigayonan nga mabutang ka sa alanganin.
Pero kung si Mark maoy pasulti-on, mao nay iyang gilikayan nga malambigit sa kobtroversiya ang hingtungdan. Pananglit disgrasya sa kadalanan. Sayon ra ang pag picture o video. Sayon ra sab ang pag-upload ug pagbutang og caption. Pero ari sa detalye ang problema. Basin kuang o sayop nga ika alarma sa mga tagtungod.
Nangutana si Mark, kung duna bay maduolan aron makapangayo og giya unsaon niya nga ordinaryong mamitikay pagporma sa detalye nga masabtan sa tanan ug manalipod sa interes sa hingtungdan. Nindot ni nga punto ang iyang gihisgutan. Wa ni kalainan sa ginagmayng leksiyon alang sa gustong magkat-on unsaon pagkuha sa detalye ug paghan-ay niini sa dili pa i-upload sa social media. Sanot na kong mag Facebook live. Ambot og parehas ba ni Mark ang uban?
Sa local government units po ba kaha sa mga kahugpongan nga intetesado niini nindot ni nga programa nga mahimong pasiugdahan. Sigurado ko nga dunay daghan nga intetesadong magkat-on labi na kong way bayad. Daghang resourse person ang suheto ug andam mopaambit sa ilang kahibalo.
Sama sa alarma sa sunog. Daghan ko og nabasa sa facebook nga kulang kaayo sa detalye. Nagkatuires ang mga kasayuran. Kulbaan ka usahay labi na sa Facebook live. Aron mahapsay ang tanan mahimong pasiugdahan kini aron mas credible ang mga impormasyon sa social media.