PANAHON sa eleksyon, diha makita ang tinuoray nga pagkatawo sa pulitiko, ligdong ba siya nga lider o bintahuso ug limbungan. Kon mag-inilugay na sa pwesto sa pagdagan unya lain ang napilian sa partido, mosupak kini gihapon, mangita og paagi aron siya makadagan.
Mao kini ang matang sa pulitiko nga angay likayan sa publiko. Wa pa gani mapili o wa pay gahom, iya nang gipakita ang iyang kahakog sa gahom. Kon hakog sa gahom, way mapaabot ang katawhan tungod kay iyang buhaton kutob sa mahimo nga magpabilin sa truno.
Ang tinud-anay man gud nga lider kahibawo mosakripisyo alang sa kaayuhan sa partido ug sa kinatibuk-an sa katawhan nga maoy silbehan kon naa na sa gahom. Apan ang tawo nga hakog sa gahom mogamit niini sa pagpiit ug pagpig-ot sa katawhan. Iyang ipakita nga siya ang hawod kon naa na sa puwesto.
Karon hangtod sa filing sa certificate of candidacy, diha makita ang tinud-anay nga lider. Dunay di motuman kon unsay nasabutan nga magpili og padaganon. Kon ang saad sa pulitika wa matuman, unsa na kaha ang ilang mga isaad sa katawhan?
Laing timailhan sa di maayong lider mao ang kanunay nga pagpanaway, paghimantay sa sayop o unsay mga butang nga mahimong tuison, bisan sakto, ipatuo nga sayop. Tuison kon unsay tinuod. Himuong tinuod ang mga bakak. Naay daghan niini, bisan dinhi sa Sugbo.
Busa sa pagsunod ug pagpili og lider, mas maayo nang maniid nang daan kinsa sa kanila ang naay maanindot ug maayong mga mithi. Lider nga di malimot bisan mahuman na ang eleksyon.
Wa pa gani ang kampanya, kani sila saba na kaayo. Mangkiha sa kontra o mangita og sayop aron ipatuo sa publiko nga sila ang tarong samtang ang pikas dautan. Ipatuo nga sila ra ang tarong, puro kurakot ang mga kaatbang. Maayo kaayong modala og pangilad.