NIPASAKA si Deputy Speaker Rufus Rodriguez sa Cagayan de Oro City og duha ka balaudnon sa House of Representatives nga magwagtang sa substitution of candidates ug automatic resignation sa mga piniling opisyales nga modagan sa laing puwesto.
Ang House Bill No. 10380 magdili sa mga partido sa paghulip sa ilang mga kandidato. Way substitution sa usa ka independent candidate o kandidato nga wa sabaka sa usa ka partido.
Samtang ang House Bill No. 10381 magdeklarar sa automatic resignation sa usa ka incumbent elected official nga mo-file og certificate of candidacy (COC) sa laing posisyon aron di magamit ang iyang opisina ug pundo sa publiko sa pangampanya.
Matod pa ni Rodriguez, ang duha ka mga balaudnon maoy makapaundang sa taktika sa mga politiko ug mga partido nga laing tawo ang mo-file og COC apan inig abot sa deadline sa paghulip sa mga kandidato, lain diay ang tinuod nga padaganon.
Ang Section 77, Omnibus Election Code sa 1985, nagtugot sa substitution of candidates hangtod sa udtong tutok sa adlaw sa eleksyon. Tulo ang sukaranan – kamatayon, diskwalipikasyon ug pagsibog sa kandidatura.
Ang tulo ka mga hinungdan ubos sa 1985 Omnibus Election Code mao sab ang mga sukaranan ubos sa Section 34 sa Election Code sa 1971. Sa Revised Election Code sa 1947, duha ray sukaranan sa paghulip og kandidato – kamatayon ug diskwalipikasyon.
Gustong ibalik ni Rodriguez ang duha na lang ka sukaranan ug tangtangon ang pagsibog sa kandidatora kay, alang kaniya, mosangpot kini sa “manipulation and mockery of the election process.”
Matod pa ni Rodriguez, ang usa ka kandidato nga di seryuso nga modagan ug nipasaka sa kandidatora isip usa ka “placeholder” alang sa laing kandidato kinahanglang ideklarar nga usa ka nuisance candidate.
Kanus-a kutob ang substitution of candidates? Alang sa 2022 elections, ang unang substitution hangtod sa Nobyembre 15, 2021 kon ang orihinal nga kandidato mamatay, ma-disqualify o mosibog sa kandidatora. Ang COC magdala sa ngan sa mohulip. Ang Nobyembre 15 mao sab ang katapusang adlaw sa paghulip sa party-list nominee nga mo-withdraw.
Kon ang orihinal nga kandidato mamatay o ma-disqualify, ang substitute candidate maka-file sa COC gikan sa Nobyembre 16, 2021 hangtod sa udtong tutok sa Mayo 9, 2022, adlaw sa eleksyon.
Apan kinahanglan nga ang apelyido sa substitute candidate pareho sa kandidato nga gihulipan subay sa Republic Act 9006 nga gipasar sa 2001. Mao nga sagad sa mga mohulip nga kandidato mga asawa, anak ug ginikanan. Wa mag-ingon ang balaod nga paryente ang mohulip. Ang importante mao nga pareho sila og apelyido. (edbarrita@gmail.com)