ATONG balikan ug sayran ang kasaysayan sa pulitika. Sa unang antigo nga amahan sa Pulitika mao si Aristotle o mas naila nga (“The Father of Political Science”) 384–322 BC ug kini napasa ug mikatap ang maong lakang sa matag han-ay sa tawo nga gihatagan sa tahas tibuok o lukop nasud.
Dinhi sa Pilipinas, kita usab nabunyagan sa pulitika. Sa pamunoan ni Emilio Aguinaldo isip unang Presidente (1899-1901) iyang gialsa ang atong nasud bitbit ang unang Republika sa Pilipinas. Aron daling masabtan, atong laslasan ang pag tuki sa istorya; siya gisikop sa mga langyaw nga Amerikano niadtong pagbutho sa Phil-American War ug dinhi napanas ang unang Republika sa Pilipinas ug napukan kita sa mga langyaw’ng Amerikano.
Patapsingan o putlon lang nato ang kasaysayan sa panahon sa Amerikano tungod sa kataas og hudlat sa mga panghitabo. Molahos kita ni Manuel L. Quezon (MLQ), 1935-1941, isip ikaduha nga Presidente ug tinahod sa pagpanday sa Commonwealth o Mankumonidad ug ang pagka usab sa atong konstitusyon.
Sunod misulbong si Jose P. Laurel (1943) diin partido mao ang KALIBAPI. Sergio Osmeña (1944-1946), Nacionalista. Manuel Roxas(1946-1948). Elpidio Quirino (1948-1953). Ramon Magsaysay(1953–1957) diin namatay tungod sa pagkahagsa sa abyon nga iyang gisakyan. Carlos P. Garcia (1957-1961), Diosdado Macapagal (1961-1965).
Kining atong gihisgutan nga mga presidente mao ang mga mibidlisiw sa Pilipinas gikan sa pag-ulbo sa kagubot hangtod naangkon ang atong kagawasan gikan sa mga kamot sa langyaw. Wala silay kurapsyon kay sa ilang panahon nagsilbing mga liderato buhing hero sa katakos.
Ferdinand Marcos (1965–1986), diktador, nag umol sa Martial law ug nabaklid sa pwesto niadtong 1986 ubos sa People Power Revolution. Dinhi matod pa nagsugod ang gamot sa kurapsyon ug ang paglungkab sa kaban sa katawhan.
Corazon Aquino (1986-1992), isip sumusunod sa pwesto nga gibyaan ni Marcos human sa People Power Revolution. Fidel V. Ramos (1992-1998). Joseph Estrada(1998-2001) nga miluwat sa katungdanan human sa dakong anomaliya sa tikas ug kurapsyon ug mihulip kaniya si Gloria Macapagal Arroyo (2001-2010) nga gisubhan sab sa mga anomaliya ug kurapsyon. Benigno Aquino III (2001-2016) ug karon sa liderato ni Presidente Rodrigo Duterte (2016-present).
Atong sayran kon ngano ang kurapsyon sa Pilipinas nagkamangtas ug mitakod takod sa mga anaa sa gahom. Gumikan ba kini sa dili maayong pagka pili o pagpanikas sa eleksyon aron makab-ot ang nakaplano na nga kurapsyon?
Karong eleksyon, unta kita maleksyon. Atong botaran ug pilion ang sama nila sa nahisgutang unang mga liderato sa Pilipinas nga maoy mibidlisiw sa atong nasod.