“Ninung makibalu nung ing bye-inawa ning tau mamangat ya
kabang ing bye-inawa ning ulimo kaladwan kukuldas ya king yatu?
Inya amamalitan ku a alang lakwas pang mayap karing tau.
Dapot akakatulan ku ing daraptan da
uling antita ing pakaparikil karela king bye.
Ninu, tagana, ing malyaring manakit king payntungul?”
~ Talapangaral | Dangka 3 : Sunis 21-22
(Ecclesiastes | 3:21-22)
“Ninu kekayu a king kapamilatan ning pamigaganaka
makaragdag metung a penandit king kekayung bye?...
Inya pin sana, tuknang kayung migaganaka king bukas,
Uling ing bukas miganaka ya king sarili na.
Ing balang aldo atin neng makagyung alingasngas king sarili na.”
~ Mateu | Dangka 6 : Sunis 27 at 34
(Matthew 6:27 & 34)
“Masasambitlang ing kaladwa e ya mayayakit, e ya adaralumat,
e ya apapataimik, at e ya ayayalilan.
Nung balu mu iti, e me dapat pagmalunan ing katawan.
Dapot, nung sakali, aiisip mung ing katawan parati yang mibabait
at pane mamamate, ala ka pa mu namang sangkan bang managulele.
Ninu mang mibait na, ing kamatayan bitasa ya; at para king mete na,
ing pangabait bitasa ya. Inya pin, king e apangilagan a pamanupad
king tungkulan, e ka manyambitan.”
~ Dalit ning Kakataskatasang Panginwan | Dangka 2, Sunis 26-27
(Song of God, 2:26-27)
***
Ing pangabating na bye ning metung a pakamalan yang pekamasakit, pekamaplas diling karanasan ning lulugud kaya. Mapalyaring iti metung yang pengari, kapatad, anak, asawa, malapit a kamaganak, buring-diling talaturu o matalik a kakaluguran a memun keti king yatu. Mekad miyayaliwa kabayat ing kaplas at lumbe a malyaring danasan ning ninu mang kebatingan pakamalan.
Ing sabi da reng mapilan, ing kematen kanung asawa bala kebatingan ka namang kapitnang katawan, meputut bitis at gamat o mepitna pusu. Iti pauli ning maragul a lugud king meyangu-bye a balu ta naman a e na malyaring mibalik pang tutwanan. Bala mengalubkuban ya ing bye tamung sadya kisna king saya, kaganapan at bye mu naman. Bala mikabusbus ya ing bubungan ning labwad tamung sadya asna kaganap at ing sabla malyari tamung asantungan.
Dakal kekatamu ing magsantung king pamiyutus a makalabwad inya sa’t ita ing panibatan ning maragul a sugat karing pusu tamung sadya asna kapayapa at asna kaganap dapot king pangabating ning sasantungan tamu agnan niti ing pangabating na naman ning bye tamu o ing ulaga na uling sadya tamung ating pagsantungan masalese at asna katibe.
Makanyan man, mayna tamu mu. E tamu diwata o Dyos mismu. Aliwa itamu ing magpalakad, manibala o makibandi king payntungul, kasalungsungan at milabas. Kasi, aliwa itamu ing Dyos. Anak na katamu mu ning Dyos at likas kekatamu ing e pantas inya sa’t mamasa tamu at mamatakad mu king pakalulu ning Ginu.
Uling antita ing kabilyan tamu at kalikasan tamu anting lakwas maynang sikanan ning Ginu, makapaylalam tamu karing batas ning kalikasan a makapaylalam naman king kaburyan ning Ginu inya sa’t ing pagasa tamu kabud ya pin ing lunus at pakalulu Na.
Inya sa’t ing sukat tamung piganakan ya pin ing pangabating tamu tutung bye o ing kayalan suglung king Ginu uli ning kayalang lugud at pamagsuyu Kaya uling ita ing tune tamung bye. Ing pamaglugud king Ginu at kambe niti ing e malyaring ikawani kaniti a pamaglugud karing anak Na mu naman.
Bang agawa tamu iti isuglung tamu ngan ing sabla king bye tamu karing kekatamung bye a gaganaka, magdalit, gagale at tutungge karing Nwan a Lagyu ning Kakatskatasang Ginu.
***
Dake Talabaldugan:
mipakabid (pangdiwa) kinabid, mekakabid e sasaryan o e binalak. English – pulled, grabbed unintentionally for whatever cause or reason. Alimbawa king pamangamit: “Mitalusad ya keng bayung bunut a lande ing matwang dalag inya mipakabid ya keng aldaba ning awang da.”
mipakabit (pangdiwa) sinuglung o kinabit, misuglung, mikabit o mikanang e sasaryan o e binalak. English – got attached, connected unintentionally for whatever cause or reason. Alimbawa king pamangamit: “ Mipakabit ya wala keng bwak na ning malagung dalaginding ing sampagang menabu manibat keng ipun ning ilang-ilang at tinud ya king bwak nang kulut-kulut.”
mipakabug (pangdiwa) kinabug, mekabug e sasaryan o e binalak. English – got beaten, hit unintentionally for whatever cause or reason. Alimbawa king pamangamit: “Keng sakit na lub ning baintau king pamikawani da ning keyang pakamalan mipakabug yang paulit-ulit king salu na angga na king ikit na ing pamagkamali na.”
mipakabus (pangdiwa) kinabus, mekabus/mikabus e sasaryan o e binalak. English – got saved, freed, emancipated unintentionally for whatever cause or reason. Alimbawa king pamangamit: “Mipakabus ya keng bitasang pangasakab keng kamalyan ing anak a tampalasan inyang pepabalu na kaya ning ima na ing kayang depatan.”
mipakalabug (pangdiwa) kinalabug, mengalabug e sasaryan o e binalak. English – made, created, or caused a big noise unintentionally for whatever cause or reason. Alimbawa king pamangamit: “Nabengi keng libutad ding maldang manalangin banayad mipakabug ya keng pasbul a makasara ing bingut a mantun king ima na inya mipatuknang la reng mebiglang mangadi.”
***
SADYANG GAWI at AMANU DA RENG KAPAMPANGAN
Bulaklakan. Metung iting gawi da reng kabalen a maglame lakwas na king tawling bengi bayu ing libing ning meyangu-bye. Iti padurut a pamangutang king taya king ninu mang turan ning pepadurut a boti. Iti kutnan ne ing mituldwan keng tulud ning boti katuknang na at sapilitan yang makibat kapamilatan ning pamamakibat king kutang a apili na.
Bayu ing pamipadurut keng boti, atin lang sasabyan a sunis a bala antini nung e ya magkamali ing Kapisik: “Digpa ya ing tagubang tulid nang (lagyu ning mituran keng boti)” at ita magi yang tanda a yang mikutnan makarine kutang, tumerak o magkanta.
Malabug na ing panalala tamu kaniti uling metung ne namang gawi a malapit nang lubusang makalingwan.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakragi@yahoo.com, mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.