ANG kamalungtaron (sosyal, kalikupan, o ekonomikanhon) maoy usa sa mga rason nga nakapalahi sa Barangay Bojo sa Aloguinsan, Cebu gikan sa ubang mga barangay sa Pilipinas.
Mao kini ang hinungdan nga ilang nakuha ang laing internasyonal nga titulo, ning higayona isip usa sa labing maayo nga mga baryo sa turismo sa kalibutan ning tuiga.
Ang tigpasiugda sa turismo sa komunidad nga si Boboi Costas, usa sa utok sa proyekto sa eco-tourism sa Bojo River, uyon kaayo, nga talagsaon kini nga baryo, nga nahimutang mga duha ka oras ang gilay-on gikan sa Cebu City.
Apan siya niingon nga ang pagpadayon usa ka panaw ug tibuok kinabuhi nga proseso.
"It's an ongoing process where you learn along the way. It's a journey, so every step of the way, you celebrate the success and triumph, but it doesn't mean that you reach a certain point of sustainability," matod niya samtang niangkon nga daghan pang angay nga palambuon sa Bojo.
Ang Bojo, nga ilado sa maanindot nga talan-awon sa 1.4-kilometros nga suba nga maoy pinuy-anan sa labong nga mangrove forest ug lain-laing klase sa langgam ug isda, nakaani og daghang pasidungog, lokal ug internasyonal.
Ang labing bag-o, nga gihatag niadtong Disyembre 2, 2021 sa United Nations World Tourism Organization (UNWTO) sa Madrid, Spain, maoy testamento sa pasalig niini nga dili lang mapreserbar ang kinaiyahan ug mga mithi nga nakabase sa komunidad sa baryo, apan himuon ang turismo isip drayber sa kabanikanhan, kalamboan, matod ni Costas.
Gawas sa Bojo, laing 43 ka mga baryo gikan sa 32 ka mga nasud sa lima ka rehiyon sa kalibutan ang nakakuha sa label nga Best Tourism Villages. Kini naglakip sa mosunod:
* Bekhovo, Russian Federation
* Bkassine, Lebanon
* Caspala, Argentina
* Castelo Rodrigo, Portugal
* Cuetzalan del Progreso, Mexico
* Cumeada, Portugal
* Gruyères, Switzerland
* Batu Puteh, Malaysia
* Kaunertal, Austria
* Le Morne, Mauritius
* Lekunberi, Espanya
* Maní, Mexico
* Misfat Al Abriyeen, Oman
* Miyama, Japan
* Mokra Gora, Serbia
* Morella, Espanya
* Mustafapasa, Turkey
* Nglanggeran, Indonesia
* Niseko, Japan
* Nkotsi Village, Rwanda
* Karaang Grand Port, Mauritius
* Olergesailie, Kenya
* Ollantaytambo, Peru
* Pano Lefkara, Cyprus
* Pica, Chile
* Pochampally, India
* Puerto Williams, Chile
* Radovljica, Slovenia
* Rijal Alma'a, Gingharian sa Saudi Arabia
* Testo Alto, Brazil
* Bayad sa Saas, Switzerland
* San Cosme y Damián, Paraguay
* San Ginesio, Italy
* Sidi Kaouki, Morocco
* Solcava, Slovenia
* Soufli, Gresya
* Tarakli, Turkey
* Ang Purple Island, Republika sa Korea
* Ungok Village, Republika sa Korea
* Valposchiavo, Switzerland
* Wonchi, Etiopia
* Xidi, China
* Yucun, China
"All of them stand out for their natural and cultural resources, as well as for their innovative and transformative actions and commitment to the development of tourism in line with the Sustainable Development Goals (SDGs)," matod sa UNWTO sa ilang website.
Ang pagpangita gilusad niadtong Abril ning tuiga ug mga nasud lamang -- dili mga indibidwal -- ang maka-nominate sa mga baryo.
Ang mga nominado nga mga baryo kinahanglan usab nga makapasar sa siyam ka mga bahin sa evaluation, nga naglakip sa kultural ug natural nga kahinguhaan; promosyon ug pagkonserbar sa mga kahinguhaan sa kultura; ekonomikanhon, katilingbanon ug pagpatunhay sa kinaiyahan; potensyal ug kalamboan sa turismo ug paghiusa sa kadena sa bili; pagdumala ug paghatag prayoridad sa turismo; imprastraktura ug koneksyon; ug kahimsog, kaluwasan ug seguridad.
Matud ni Costas nga sa Pilipinas, tulo ka grassroots communities ang nominado sa Department of Tourism (DOT): Bojo, Aloguinsan; Barangay Tenani sa Paranas, Samar; ug usa sa Mindanao.
“Sa tulo, si Bojo ra ang nakasulod sa top 44,” matod niya.
Apan ang Barangay Tenani, kauban ang 19 ka ubang mga baryo sa kalibutan, kwalipikado alang sa UNWTO Upgrade Program.
"They were not able to satisfy the nine areas for evaluation but the best part of this is that those villages that did not qualify for the Best Tourism Villages label will still receive assistance and mentoring from the UNWTO," said Costas.
Ang ubang mga baryo UNWTO makigtambayayong ubos sa Upgrade Program mao ang:
* Ordino, Andorra
* Kinalig, Azerbaijan
* Koprivshtitsa, Bulgaria
* Kaštelir Labinci, Croatia
* Agros, Cyprus
* Fuwah, Ehipto
* Kasadpang Samos, Gresya
* Hollóko, Hungary
* Biei, Japan
* Capulálpam de Méndez, Mexico
* Godinje, Montenegro
* Gornja Lastva, Montenegro
* Oukaimeden, Morocco
* Gasura, Rwanda
* Gostilje, Serbia
* Gorenja Vas, Slovenia
* Cantavieja, Espanya
* Bo Suak, Thailand
* Ruboni, Uganda
Ang suporta nga madawat ning mao nga mga baryo gikan sa UNWTO ug mga kauban "makatabang sa pagpauswag sa mga elemento sa mga lugar nga giila nga mga kal-ang sa proseso sa pagtimbang."
Ang 44 ka mga barangay nga nakakuha sa Best Tourism Villages label, sa laing bahin, magporma og network diin ang matag usa kanila magbayloay o mga kasayuran kalabot sa best practices.
"The Best Tourism Village program is actually a platform for learning for sustainability and resiliency," dugang ni Costas.
Matod niya sa pag-ila sa UNWTO, ilang gipaabot nga daghang mga tawo ang moadto sa Bojo aron magkat-on gikan sa kasinatian.
"They will go there to really observe how the communities work with other partners, how to run a community-based eco-tourism venture," matod niya.
Naglaum si Costas nga ang Best Tourism Villages award makatabang sa pagtubag sa duha ka dagkong mga hagit sa kamalungtaron sa tourism development sa Barangay Bojo: pagkawala sa panginabuhi sa turismo pinaagi sa pagpalambo sa kayutaan ug pagpadayon niini sa umaabot nga mga henerasyon.
Matod niya nga ang Bojo River tipik sa Tañon Strait Marine Protected Seascape, usa ka national protected area, ug ang "village tourism happens in the river and marine ecosystems, while the infrastructure, as allowed by law, are located in the buffer zone."
"The surrounding lands, or the lands beside the river are actually alienable and disposable, meaning that anytime soon, if nothing will be done about it, it's probably going to change the landscape," siya nagkanayon.
Alang sa intergenerational gap, siya niingon nga ang turismo nakapalambo sa komunidad hinungdan nga ang mga ginikanan nakapatungha sa ilang mga anak, "meaning they leave the village, go to college, get their degrees, get the jobs and leave."
"So what happens to the village, what happens to the present generation who is actually the stewards of the river?" siya nangutana.
Aron matubag kini nga isyu, si Costas nisugyot og partnership tali sa mga nanag-iya og yuta sa pagpadagan sa business venture sa Bojo River, ingon man pagtukod og leadership academy sa barangay.
"The award is not really a signal nga murag everything ended. Murag it's just even the beginning, of even bigger responsibility to educate other destinations. Murag ang imong responsibility mas mudako ba, kay you want to infect, inspire other destinations to also do the same," matod ni Costas.
Ang Best Tourism Village award sa Bojo nadawat niadtong Disyembre 2 atol sa UNWTO 24th General Assembly sa Madrid, Spain nila ni Philippine Ambassador ug permanent representative to the UNWTO Philippe Lhuillier ug DOT Undersecretary Verna Buensuceso. (LMY sa SunStar Philippines)