Human sa kusog nga uwan ug ihalas nga hangin nga mikusokuso dala ni bagyong Odette nga nagbilin og dakong kadaot ug nakapa-usab sa dagan sa atong pang adlaw-adlaw nga tulumanon, mitumaw sab ang lainlaing mga sakitsakit sama sa kalibanga, hilanat, sip-on ug ubo.
Kon magsugod na gali og uga, pang-gilok o katol-katol ang tutunlan unya duyugan pa og pagpanghatsi, tima-ilhan kini nga dunay moabutay nga trangkaso.
Unsa may atong mahimo aron malikayan kini?
Sumala ni Dr. Ron Eccles sa Common Cold Center sa Cardiff University, ang gidaghanon sa nagkalain-laing kagaw kun virus maoy unang hinungdan nganong dali kitang matakdan ining ubo ug sip-on.
Kining mosunod maoy pahimangno ni Dr. Eccles para malikayan ang pagkaylap og takod niini:
Daghanon ang pagkaon ang mga berde ug preskong mga utanon ug lagutmon. Ang Babrahan Institute sa Cambridge University nagkanayon nga ang pagkaon og berde nga mga utanon makatukpaw sa immune system unya duna kini mga food chemical nga makatabang sa pagpalihok sa white blood cells aron malikayan ang impeksyon.
Gawas sa naandang Bitamina C, makatabang og dako kon moinom sab og Bitamina D kay duna kini importante nga nutrients nga mokumbati sa sip-on.
Insaktong oras pagkatulog. Matod sa researchers sa Carnegie Mellon University sa Estados Unidos and insaktong pagkatulog, mga 7-8 ka oras, makahatag og dakong kahigayunan paglikay sa mga respiratory bugs.
Sunod, kaon og pamahaw. Ayaw kini ibaliwala kay ang pamahaw maoy pinaka importanting tulumanon una magsugod sa trabaho o eskwela kay kini maghatag man og enerhiya para makalahutay sa mga gimbuhaton sa tibuok adlaw.
Dugang niyang tambag ang kanunay nga paghugas sa kamot kay ang kagaw sa sip-on ug ubo daling motakod kon mahikapan ang butang o lugar nga kontaminado na daan sa may sakit gawas sa pag-ubo o hatsi.
Katapusan, ang padayong pagdistansiya kun social distancing. Likayan lang una ang pag beso-beso, lamano o halok.