KINING charter change (cha-cha) dugay na kaayong gipaninguha sa nagkalainlaing mga pulitiko sa miaging mga administrasyon. Wa gyud kini matuman. Gituhoan nga sa Duterte administration mahinayon na kay murag duna may political will si Presidente Rodrigo Duterte aron pag-usab sa sistema sa atong panggobiyerno. Apan karon nga naghinapus na ang iyang termino, mao pa may pag-file og resolusyon ni Pampanga Representataive Aurelio Gonzales, Jr. nga i-convene ang Ubos Balay-balauranan ug ang Senado ngadto sa usa ka Constituent Assembly (Con-Ass) aron pag-usab sa atong Batakang Balaud. Gusto niya nga lugwayan ang termino sa presidente ug bise presidente ngadto sa 10 ka tuig inay nga unom ka tuig lamang nga walay reelection. Alang sa mga magbabalaud gusto niya nga lima na ka tuig ang matag termino ug usa ka reelection.
Dili na lang kita magkapuykapoy og hisgut niining cha-cha kay lisud kining tumanon labi na kon ipaagi og Con-Ass kay hangtud karon wa pa magkasinabut ang mga kongresista ug mga senador kon unsaon nila pagbotar, iya-iya ba sila o mag-ipon ba. Inay mag-usik-usik sa salapi sa mga magbubuhis ning panahon sa pandemiya ug trahedya mas maayo pag mangita kamo’g paagi aron ma-ayudahan kining atong mga kaigsuonang gipanggutom ug nawad-an sa panimay.
Ang uban natong kaigsuonan, labi na ang mga tubig-tubigan, sa wa pa ikusokuso sa Bagyong Odette ang Sugbo nagplano na nga mobakasyon sa laing dapit aron adto magsaulog sa Pasko ug Bag-ong Tuig. Kon dili sa gawas sa nasud, adto sila sa maanindot nga resort sa Pilipinas. Gawas sa paglulinghayaw, dili gayud makalimtan ang shopping. Ila na kining gipangandaman kay dili na sila matagbaw sa mga talan-awon ug kalingawan dinhi.
Apan sa wala lang damha miabot ang mabangis nga unos dala ni Bagyong Odette. Paglabay sa kapin sa tulo ka oras nangapukan ang hapit tanang imprastraktura sama sa mga taytayan, kadalanan ug nag-blackout ang tibuok palibut nga mao usab ang hinungdan sa pakahunong sa serbisyo sa tubig, gasolina ug krudo. Nangaputol sab ang serbisyo sa mga kompaniya sa telecom hinungdan nawala ang signal sa cellphone ug internet.
Kalit nga nausab ang gihandom sa katawhan. Nakalimtan nila sa hingpit ang ilang gipangandaman nga bakasyon hinunoa nangaliya sila nga mobalik na unta ang tubig ug elektrisidad. Dako na nilang kalipay kon dunay tubig nga mainum ug ikaligo, suga aron modan-ag sa dugay nang naglugitom nilang lawak ug signal sa cellphone ug internet aron makahinabi na nila ang mga minahal nila sa kinabuhi nga atua sa laing dapit nga nahingawa sa ilang pagkabutang.
Atong nasayran nga mabaw ra diay kaayo ang kalipay sa tawo nga ato lamang masayran panahon sa trahedya. (mannyrabacal1144@gmail.com)