SA mga pundok-pundok, kon kalisod sa panginabuhi na gani ang hisgutan, takwahaw lang nga mogawas ang pasiaw nga, “Sus, maayo pa ang kuwarta kay dunay tawo, ang tawo way kuwarta.” Apan hayan takwahaw lang nga mausab ang maong pasiaw.
Ngano man? Sa gihimong redesign sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) sa P1,000 nga papel de bangko, giwagtang sa atubangan niini ang dagway sa tulo ka mga Pilipinong bayani sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan. Gihulipan sila sa hulagway sa Philippine eagle.
Way gipagawas ang BSP nga hinungdan sa maong paghulip. Apan matod pa ni radio broadcaster Eric Manait, tingalig gisakitan ang mga opisyales sa BSP sa komedya maong gihimong patas. Busa karon, kon ang tawo way kuwarta, ang kuwarta wa nay tawo.
Daghan ang wa mahimuot nga ang tulo ka mga bayani sa Second World War, sila si Josefa Llanes-Escoda, Jose Abad Santos ug Vicente Lim, giilisan lang sa Philippine eagle sa P1,000 nga papel de bangko.
Si Senador Nancy Binay nahisagmuyo nga wa mokonsulta ang BSP sa historians ug sa mga magbabalaod. Matod niya, gipapas sa BSP ang nawong sa mga bayani sa P1,000 bill ug gikunhoran ang kasaysayan kay gipalabi ang mga hayop ug mga tanom.
Ang tulo maoy unang nabiktima sa gitawag ni Binay nga “retail revisionism and hero delegitimation.” Anam-anam nga giusab ang atong kasaysayan ug ang atong mga bayani gihukasan sa ilang pagkabayani.
Si Abad Santos mao ang ikalimang chief justice sa Pilipinas, si Lim usa ka brigadier general nga gradwado sa United States Military Academy ug lakip sa Bataan Death March, samtang si Llanes-Escoda mao ang founder sa Girl Scouts of the Philippines.
Silang tulo miula sa ilang kinabuhi alang sa pagsupak sa mga Hapon ug nagdumili sa pagluhod ug pakig-abin sa gobyerno nga ubos sa pagdumala sa mga Hapon atol sa Japanese Occupation sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan.
Hinumdumi lang ang gisulti ni Abad-Santos sa iyang anak, si Pepito, sa wa pa siya patya sa mga Hapon sa Mayo 2, 1942 sa Parang, Maguindanao, “Do not cry, Pepito, show to these people that you are brave. It is an honor to die for one’s country. Not everybody has that chance.”
Naa sab ang nawong ni kanhi Sen. Benigno Aquino Jr. ug kanhi Pres. Cory Aquino sa P500, kanhi Pres. Diosdado Macapagal sa P200, kanhi Pres. Manuel Roxas sa P100, kanhi Pres. Sergio Osmeña Sr. sa P50, kanhi Pres. Manuel Quezon sa P20, Apolinario Mabini ug Andres Bonifacio sa P10 ug Emilio Aguinaldo sa P5.
Kinsa kahay sunod nga nawong nga ilisan og hulagway sa hayop? Matod pa ni Senador Binay, “For some strange reason, BSP is slowly silencing memories of heroism and acts of patriotism.”
Ayaw kabalaka senador. Ang Pilipinas, matod pa sa atong nasudnong awit, “duyan ng magiting.” Sa tukmang panahon, daghan ang moingon, “Aming ligaya na pag may mang-aapi, Ang mamatay ng dahil sa yo.