Garcia: Kayapan Pilubluban Ning Tau (Personal Integrity)

“IMNG tune kayapan lub ya pin ing pamandapat king makatud, balu mung e da abalu ding aliwang tau nung depatan mu man o ali.” -- Oprah Winfrey

“Ing panugali bubulalag na ing pangatau, at at asasanak tamung pekamasampat ing kayapan lub kabud akit tamung bibyyayan iti king bye ning metung a tau.” -- Charles H. Dyer, Character Counts

“Ing upaya tutwanan yang panyuri king pangatau. Karing gamat ning taung ating kayapan lub , maragul ya iting pakinabang; karing gamat ning masikampu, magbunga yang makatakut a kasiran.” -- John Maxwell

“Gawan mung bumye king bye mung atin lubusang kayapan lub at ganaka ing mumunang diling pipilinan.” -- Richard Carlson, Ph.D., Don't Worry, Make Money

“Mabibye tamung ating kayapan lub kabud ating pamikawani libutad ding kekatamung kapanamdaman at ding kimut yamu, ding pamisip tamu at ding amanu tamu.” -- Human Angels

“Ing kayapan lung dikil ya king nung makananu lang mibabage ding kimut tamu at ding amanu tamu. Kamatutwanan, ding kimut sasaulan na la ding amanu.” -- Susan V. Vogt, Raising Kids Who Will Make a Difference

“Ing angin malyari neng patilon ing guryun, dapot ing magpadatila kaniti king babo ya pin ing katutwan a ating metung king gabun a makimatatag a gamat. Sukat mu lang talanang matigik ding kekang paulagan – ding kekang kayapan lub. Ilang sanglad mu. Ibulus mu la deti...aru, e lumwat bayu mibagsak ing kekang guryun.” -- Mark Victor Hansen and Robert G. Allen, Much To My Surprise

“Ing kayapan lub ya pin ing pamanyabi king sarili ku king katutwan. Ing katapatan ya pin pamanyabi king katutwan karing aliwa.” -- Spencer Johnson

***

Alang lubusang manakit o makasaksi king kayapan na lub ning ninu man. Ati yu king pilubluban iti inya e ya mayayakit karing lubas a mata. Dapot iti akakit tamu karing dapat, amanu at panugali ding tau. Deti ring alang paglaram. Deti ring lang paglingad. Deti ring alang papampan inya sa mengari la reting sing sal ning aslag ning aldo king pamagmula ning munag.

King munag deng sabla mayayakit la pauli ning sala. Ing tune kayapan lub o ing kabaligtaran na niti mayayakit karing dapat at pamanyabyan ning ninu man. Mekad asasalikut ing karokan lub. Deng mapagkumwari asno kabyasa kaniti. Apapampanan da ing tune dang panugali kapamilatan ding mabulaklak a amanu, makapagmulalang tipan o pangaku dapot bisa ta’t e bisa datang ing aldo at ing katutwan lunto nung makananung ding sasalikut ning dalumdum ning bengi lunto al’t lunto mu rin karatang ning munag nung nu ing sala bubulalag na ngan pati na ding bage pakapampan king kekaban ning bengi, kapitangan bengi angga na king galingaldo.

Karing para tamung tau e la ditak ding mayap taganang misalikut king likas o akagaywan a karokan ning karelang pilubluban kapamilatan ning pamagsalitang mayumu, pamamiblas mangamal a imalan pati na pamanyulud sapin o sapatus kambe ring mangamal a sula. Inya sa’t ding aliwa kulang namu samban da la pauli ning panglwal a pangatau da, dapot ing panglub a katutwang panugali papampan ning karelang pamagsangkan-sangkan a kayapan o kadakilan.

Dakal la amumulang ding taung magsangkan-sangkang mayap at malinis pilubluban dapot agyang makananu da man isalikut iti, agyang makannanu da man kalambat ipampan iti, agyang dakal la mang taung maging talatuki dadatang at datang mu rin ing penandit a mibulalag ing tune dang pilubluban anting layak a misalbag at manyalmbulat mu naman king dinat at buluk ning karelang pangatau.

Ngara pin ding mapilan a byasa, “Agyang makananu mu man takpan ing buluk ning metung a bangke malalaso, kabud mikabusbus a pisingon itisalingalngal at salingalngal pa mu rin iti ampat linwal king datukanan nang kabawang o kutkutan.”

Antita mu naman ing sasalingalngal a banglu ning mayap a pilubluban.

***

Dake Talabaldugan:

mikulaparan/mikulapadan (pangdiwa) mirinang kulapad. English – got infected with flatworm. Alimbawa king pamangamit: “Neng bubulus deng parati ing sau nang Kogkog uyta mikulaparan ya at ita ing kesakit nang malambat at migpayayat kaniti.”

mikulaput (pangdiwa) kinulaput, mibalibad, mipaluput e sasaryan o e binalak. English – got entangled on something. Alimbawa king pamangamit: “Mikulaput ya keng batal ning damulag ing makabang lubid kabang manasik yang bini keng dayatan i Bokyu inya e ya pa malyaring manararu bukas.”

mikulapwan (pangdiwa) mirinang kulapu. English – something got some fungi or mold. Alimbawa king pamangamit: “E dapat lalakwan malambat ing malan a e mepipi uling keraklan mikulapwan lalu na kauran.”

mikulasisi (pangdiwa) pamiyabe ding lalaki at babaing e makatud. English – a man and a woman (male and female) who are committing an illicit relationship. Alimbawa king pamangamit: “Inya pala pasalikut lang mamako neng galinglado reng misiping bale atin nang asawang pareu mikulasisi la pala kanita pa.”

mikulate (pangdiwa) kinulate e sasaryan o e binalak. English – crept like vine onto something. Alimbawa king pamangamit: “Mikulate ya ing apalya keng balag ding siping bale inya bala da karela ya inya kanu pinupul da la reng bunga nang alang pamun.”

***

Mikasing-kabaldugang amanu tamu

Deni ring mepiling amanung mikasing-kabaldugan king aldo iti:

Simpanan – ilulan, idatuk lang masalese ding bage king metung a oya, tapayan, kalulanan, silid o gusali.

Tangkapan – ilulan, idatuk lang masalese ding bage king metung a oya, tapayan, kalulanan, silid o gusali.

Isalikut – ilulan, idatuk lang masalese ding bage king metung a oya, tapayan, kalulanan, silid o gusali.

PANAGKAT: Nung atin pung mekalingwan, melakto, kulang o mali karing amanung megamitpakisulatanan o pakitext o call ing Kapisik. Pisopan-sopan tamu ing belwan.

Dakal pung salamat.

***

Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakragi@yahoo.com, mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.

Trending

No stories found.

Just in

No stories found.

Branded Content

No stories found.
SunStar Publishing Inc.
www.sunstar.com.ph