“KABANG maglakbe ku king kekaban nining labwad, mangapamulala ku karing dakal a bage, mengari karing kule akakit ku king panaun ning lagas, o ding bulaklak king bukal. Para kanaku, alang kasing makapagmulala king nanu man nung e ing apagkalub ning pibale-bale, mengari king pamanuli bang migising king luma kung pagkeran bang dandaman la ring ayup a mayumung magdalit.”
“Ing pibale-bale ku king kanakung kayanakan, kisna yang tula at lumbe, Pangabating ning kerlang male, pagasa king payntungul — neng marakandam kung dimla at magdili-dili, pipyak ko reng mata ku, king isip ku, mumuli ku king pibale-bale mi.”
“Asna ku kaburing magpyak at mibabalik king pibalebale matwa — bang maglakad pababa king burul lele ning pisamban papunta king pibale-bale nang apu ku.”
“Ing pamanuli metung yang lamak a tanggapan ding dakal. Paulagan me ing pibale-bale mu. Kaulan meng anting nwan.”
“Ing pamanuli metung yang tula a e mu asanak nung e ka mu meko king pibale-bale mu.”
-- Mapilang Sunis a Mengayangu king Pibale-bale Alangaang (Home Stratosphere)
“Balang manlalakbe ating pibale-bale a sarili na, at ababalu neng paulagan iting lakwas king kayang pamaglibut.” -- Charles Dickens
***
Malambat na kang e mumuli king pibale-bale nung nu ka mikaisip, sadyang matudtud, at migigising, mamyalung at makyalung king keyang bakuran, mamangan king kayang pipanganan yung mikakatubale, paynawa karing kayang luklukan lele ning awang ating pibatsawan. Adadalawan mu n’ya mu king kekang mawang panalala, asna kawa inya alang danum o nanu mang inuman ing makapagpapasno keka nung e mu kabud ing pamanuli king sadya mung santungan─ing pibalebale yung matwa.
Asna kang kaynip kabang ati ka pa king saken mung pauli. E mu ananang panigutan ing sablang makapanikal a penandit bang miras na kang agad anting ayup a mipalaut king makabang panaun at miwale king kayang sale at gayndung malingap a menese keka manibat king kekang kabait angga na king pamangdagul mu, pamagaral at mumunang kapanintunan.
Agaganaka mo pa nung pilang lakbang a sadya mung bibilangan kanitang e me pa likwan ing piragulan mung bale. Kabang palapit ka lalu pang makaynip ing balang penandit at bala pabagal nang pabagal nung kapilan ka mipapalapit.
Karas mu king tukuran yung eran ikit mung pakasara la ngan ding awang at ing bungad a pasbul arap bale mu yang makatali ya mung kawad a bala likwan da ring mamirapal a miglakbe parayu. Atin na ka man palang susi pa king pasbul palub king bale yu at milyari ya pang pemusni mu at mekalub na ka mu rin.
Ikit mung ating kaun nung nu la makadatuk ding Christmas tree at ding panyabit dang kalakuti at inyang biklat me ing kaun masalese, ikit mo ring pakalulan a sadya mung pyalungan a asna kaburi mu kanita. Mu pin sinawa na ka. Kanita e mo man buring miwale keka angga na king pamanudtud mu─abe mong makaulunan at ulasan mo pa pin neng marimla ka.
Deng luklukan ila pa mu rin agya mang aliwa no pibilyan at dakal na la gasgas at busbus ding balut dang kanita pitutudturan mu neng mipapatundu na ka kabang manalbe kang TV. Ay, ala ne ing sadyang TV. Smart TV ne ing pemalit da.
Ding pyalungan mu atin pang makalage kareng suluk-suluk ning bale yu. Ikit mu pa ing mengasyas nang goo at clay a sadya e mu patugutnang lalamaslamasan dusuldit aldo’ldo kaybat mung megaral. Ati lu pa ring akaragulan mung sapatus keng lalam ning eran paukyat king babo bubungan. E no pagyu ding bitis mu pala. Itang eran nung nu ka parating magluklukan kabang kikyak ka neng mikakamwanan ka kang ima mu at magparandam ka kang apu mu bang arwan na ka at pulisan ing lwa mu king lupa.
Dagdag panaru na keka ila ding chocolates keng ref nang malati a parating agigisan mu at alilan na naman bang nung kumyak kang pasibayu atin ne namang panaru keka. Ati lu pa mu naman ding gulis ding crayola at lapis keng dalig ning silid nung nu ka mamyalungan kanita kalwal mung megaral. Kinupas na lang bagya.
Mipalingat ka. Ati ka pa pala king bayu mung tuknangan at malambat ka pang makauli king bale keragulan mu─ing pibalebale da ring apu mu.
***
Dake Talabaldugan:
mikutab (pangdiwa) mipakutab, mipalabis kutab o mayayakit e dapat mayakit. English – got more plunging than normal intentionally or not. Alimbawa king pamangamit: “Mikutab yang bina ing pibutunisan ning imalan nang Disyanginya kemwanan neng Karding na naman.”
mikutang (pangdiwa) kitang e binalak o e sasaryan English – was able to ask or inquire something, intentionally or unintentionally. Alimbawa king pamangamit: “E na piyadyan di Nongnong at Mingming a mikutang keng arap ding dakal a manalbe ing nung nu menibatan ing asna karakal a pibandyan dang mikakamaganak.”
mikutsaba (pangdiwa) mikampi king e mayap pasalikut. English – in connivance on something that is most likely illegal. Alimbawa king pamangamit: “Patas la mu kasalanan deng adwa at aliwa pang abe dang mikutsaba inya ila ngan mengasukul la ngan deng memanako keng bale ding pisan ku.”
***
Mikasing-kabaldugang amanu tamu
Ding makatuki ila ring mepiling amanung miyawig-awig o mikasing kabaldugan king aldo iti:
1. Mamatukba – matikdi panga-mipatudtud o tundu, mangabalag na buntuk keng lalam baba o pago uli ning puyat o pagal.
2. Mitutundu – dadaigan ning tundu, mekad uling oras na para matudtud o uling linabis pagal o puyta,
3. Mipapatudtud – uyab-uyab, daratangan ning tundu.
4. Undu-undu – daig na pa ning malasing keng pangatundu.
PANAGKAT: Nung atin pung mekalingwan, melakto, kulang o mali karing amanung megamit, pakisulatanan o pakitext o call ing Kapisik. Pisopan-sopan tamu ing belwan.
Dakal pung salamat.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakragi@yahoo.com, mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.