“KING tawling aldo ning dimla, agaganaka da ka;
Ding taliri mu gagapang la anting araru king lawta;
Pipalutang daya...ing are mengarapug na.
A, ring bini ring katilpu ila namang lungkas
at ding biga manikal la...
Lwa ning gugupung panaun karing banwa tumulas na;
Dapot bayu pa malyari iti, mangaskad pamu ing laput at burak.
Bang sulagpo king mamala at magpalwa
karing sablang matang alang sangkan king pamanangis da.
Anting sangkan ding kanaku,
e anting sangkan ding ulu o sibuyas karing mata
nune sangkan ning mebuguk a panandam
inyang tawling mikit kata
karing tawling penandit
ning tawling bengi
king tawling aldo ning dimla...
tawling penandit king tawling bengi
king tawling aldo ning tawling bye ku.
Pasibayu, atin na namang dayang daragus
karing bayung yamut ku!”
-- Miguel Serrano, “Tawling Aldo ning Dimla”11.02.04
***
Ating mitataltalan. Ing kutang ning metung: “Sanu ing panintunan−ing atin o ing ala?” Sabi ning aliwa: “Syempre ing ala!” Mekibat ya ing mengutang: “Makananu meng pantunan ing ala na?” Mekibat ne man ing aliwang pasibayu: “Makananu meng pantunan nung ati ne?” Ing sanu karela ing makatud?
Ing pantunan a ala na-ya pin detang ala na kang pagasang akit mu pang pasibayu. Pantunan mu inyang ati lu pa, akakayabe mo pa, akakasabi at akakit mu pa. Ngeni, e mu na la malyaring akit pa uling king nanu mang sangkan menaliwa lang bangsa at agya mang ating social media e mo akit agyang nanu ing gawan mung pamanintun karela.
Alimbawa, itang akaklasi mu inyang keng kayung grade school a matalik mung kakaluguran kanita. Inyang ken kayung high school akaklasi me pang first year. Migbakasyun kayu at king second year e ne mig-enroll. Ala nang balita agyang kaninu me pangutang alang makibalu nung nu ya minta pati na kapatad na at ima na. Ing bale da ti yu pa keng sadyang tatalakaran na kanita dapot pakasara no ngan ding awang at pasbul. Alang makibalu nanu man tungkul karela.
Deng pantunan a la na ila pin detang meyangu na bye. Pantunan mu la uling agaganaka mu ing piyabe yu, dapot angga na ka karin. Agaganaka me dapot e mu ne malyaring akit nung e mu kareng larawan o king panalala mu.
Ing pantunan a atin-ya pin itang balu mu nung nu ya karin dapot agyang mikit kayu ala na itang sadya yung pamiyabe. Aliwa na ing buri yu o paulagan yu. Metung kekayu ing e na na paulagan ing pisulu yung milabas. Para kaya milabas na ita at ing milabas para kaya angga namu keng gaganakan pamisan-misan. Dake ning napun ita at mengari king napun─e na malyaring ibalik pa ita agyang nanu pang gawan mu.
Karing mata na, ala na itang sadyang pamaniglo keka at karing sablang maulaga para kekayung adwa. Ika namu ing paulaga kareta. Ika namu. Ngana pin nitang metung a kanta da reng Beatles: “No sign of love behind her tears she cries for no one.” Ita ing maplas. Ita ing makaspak salu. Pantunan mu itang sadya yung saya at pati na itang lungkut na neng balu na mikandayu kayu. Mikandayu kayu mung mapilang aldo tutulu ne lwa.
Ngeni, migbayu ne, inya pagdulapan mu ing sadya. Pagdulapan mu ing milabas a e na malyaring mibalik pa. Ing lakwas maplas ya pin itang king pusu mu ala pang migbayu. Ya pa mu rin ing pekamaulagang dili para keka inya pin ing pagdulapan mu makalungkut abalung e na mibalik pang pasibayu kapilan man numanu ka man. Nanu man ing gawan mu e ne mibalik pang pasibayu...e na ko mikikit agyang kayarap m’ya mu. Ala ne!
***
Dake Talabaldugan:
mikuyad (pangdiwa) mipakuyad, maging makuyad e sasaryan at e binalak. English – cut short, shortened, abbreviated intentionally or as planned. Alimbawa king pamangamit: “Ala lang patugut ding miyabe-abe babalak mipalage bang mikuyad ing pamanenaya da king aldo ning pamipalage king pagsanayan da.”
milabak (pangdiwa) menabu, mebaldug, miras king labak. English – fell into the marsh. Alimbawa king pamangamit: “Pekabilis ne kasi ing mamanewan nang kotsi inya milabak ya ing mapangayang paratut.”
milaban (pangdiwa) mikapamikatagun makilaban, makilumpungan o makiligligan. English – shall have the chance to compete, fight or go to battle. Alimbawa king pamangamit: “Kalambat na nang magsane Ben keng kampu king kabundukan dapot ken ya pa kanung sunlag milaban kareng dayung makiligligan.”
***
Mikasing-kabaldugang amanu tamu
Ding makatuki ila ring mepiling amanung miyawig-awig o mikasing-kabaldugan king aldo iti:
1. Pamagdulap – kapagnasan a akit o atagmwan ing ninu man o nanu mang bage a sadyang akakit, akakayabe o araranasan ning ninu man.
2. Pamanalumduman – sarya at pilit a pamaglawe king bage o ninu man a ala king arapan o king panakit, mekad mebating na o e balu nung nukarin miras o minta. Panibatan niti ning lumbe o kaplas lub.
3. Pamanintun – pilit pakikitan a bage o ninu man a miwaglit karing mata o aliwa pang panamdam, pauli ning pamaniglo o kaburyang akit pasibayu uling maragul ulaga king manintun.
4. Pamanaluse – pamanintun ating pake gamitan anting patune o paltutu king bage alang sadyang nanu mang saksi o magpatune king metung a bage king milabas.
PANAGKAT: Nung atin pung mekalingwan, melakto, kulang o mali karing amanung megamit, pakisulatanan o pakitext o call ing Kapisik. Pisopan-sopan tamu ing belwan.
Dakal pung salamat.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakragi@yahoo.com, mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.