KARONG Hunyo mograduwar na sa mga kolehiyo ug unibersidad ang mga tinun-an nga maoy unang nakasinati sa programang K-12 nga gipatuman sa atong gobiyerno. Daghan na kaayo kanila karon ang nanawagan nga unta mahitabo ang face-to-face nga graduation kay mosobra na sa duha ka tuig nga wa sila magkakita sa ilang mga classmate nunot sa pandemya.
May pipila ka mga tinun-an nga naghisgot nga ilang batch “gisumpa” kay lagi napun-an og duha ka tuig ang ilang pagtungha nunot sa Senior High School ug nisamot kay nasinati nila ang pandemya nga sa online sila nagklase. Apan, swerte ang kadaghanan nila ilabi na kadtong nagtungha sa state universities and colleges (SUCs), local universities and colleges (LUCs), ug sa technical-vocation education and training (TVET) programs kay libre ilang pagtungha nunot sa free tuition law.
Ning nagsingabot nga eleksyon, adunay digital survey nga gihimo ang WR Numero Research diin nitumaw nga 64.60% kanila buot nga ang mohulip ni Presidente Rodrigo Duterte mopadayon sa libreng pagtungha sa mga publikong unibersidad. Aduna lang silay awhag nga may himuon nga kausaban sa mga palisiya nga gipatuman niini karon.
Angay lang nga may kausaban kay di man maingon nato nga “pro-poor” kini. Daghang nakabenepisyo nga di tinud-anay nga mga pobre kay ang mga ginikanan ning ubang mga tinun-an maka-afford sa pagbayad sa tuition fee. Kini nga mga tinun-an segurado usab nga makapasar sa entrance examination kay maka-afford sila pag-review ug adunay lig-ong pundasyon sa pagtuon kay lagi makagasto ilang mga ginikanan.
Di na ta masurprisa nga kini sila makapadayon sa kolehiyo ug makagraduwar kaysa sa mga kabus nilang kompetensiya. Di usab makiangayon kay ang mga pobre ug middle class nga mga Filipino maoy kasagaran nga nagbaguod ning buhis nga maoy gigamit sa free tuition law. Di nalang ta maghipokrito kinsa kadtong mga adunahan ug ubang propesyunal wa man motarong sa pagbayad sa buhis.
Maayo niini nga dunay istrikto nga tax reform nga agresibong sukton ang mga adunahan sa ilang buhis nga di lang kanunay ang mga kabus ug middle class ang maigo. Aron usab seguro ang mga kabus nga mga tinun-an ang makabenepisyo niini, ang Unified Student Financial Assistance System for Tertiary Education (UniFAST) mobase sa Listahanan nga anaa sa Department of Social Welfare and Development (DSWD) nga klaro kaayo kon si kinsa ang mga kabus. (josephelvirtubilan@gmail.com)