KAGAHAPON (Mayo 9, 2022) atong gipahungaw ang atong nag-umidong pagbati sa balota. Taas ang ihap sa porsiyento nga botante ilabi na sa sektor sa batan-on ug sa "first-time voters."
Akong dakong pahalipay sa mga nakadaug ug "better luck next time" na lang sa naparot. Ingon gyud niina ang politika, morag negusyo. Usahay dako'g kita, usahay hapay!
Ang mga tigpaniid sa politika ug nagtuo sa surbey makaingon nga sakto ang mga resulta niini ug dili tumutumo o "conspiracy theory" lamang. Nagmalipayon na kaayo ang mga klaro nga nidaug samtang wala pa ma-gets sa mga pildido. Mas dako ang sakit sa buot sa mga napildi nga dako og gasto kaysa napildi nga way gibuhiang dakong sapi.
May kaila ako nga nidagan og gobernador sa usa ka probinsiya sa Mindanao nga namaligya og halapad nga yuta duha ka semana una ang piniliay aron ibagdok sa Mayo 9.
Ang uban pud nagsalig nga kuwarta ra ang palihukon sa haduol na ang piniliay ug wala gayud mangampanya kay kapuy-kapoy ra. Apan daghan sab nga saltong botante nga modawat sa bisan asang kampo kay sa ila pa, karon ra nga panahon silang direktang makabalos sa mga politiko.
Ang uban kay ilang botohan ang "highest bidder" kay dako kuno ang ilang pamilya. Tiaw mong dunay hunghungihong nga P5,000-P10,000 ang ilang pangayuon matag botante sa ilang banay.
Ambot kaha kung mausab pa ning klase sa politika sa nasud nga mapalit ang boto sa bontante.
Hangtod tingali nga buhatong ripa o bunot-bunot ang pagpili sa atong mga opisyal kanunay nga gasto ug hugaw ang eleksiyon sa Pilipinas.
Gawas nga naglipang ang sapi, naa pay isyu sa pagpanghasi sa botante sa kontra aron mahadlok moadto sa presinto. Didto sa hilit nga dapit ilabi sa mga kaigsuonan natong lumad gi-hamlet na daan sa disperas sa piniliay nga daw nagpista aron magdungan og adto sa presinto aron moboto sa kandidatong nagpakaon kanila. Onli in the Pilipins daw apan sadya bitaw ang eleksiyon nato dinhi. Ang dili kahibalo mokanta o mosayaw nga kandidato napugos gyud og kanta bisan yabag ug mokiaykiay bisan gahi og lawas atubangan sa katawhan aron botaran.
Ang dili kabalo modiskurso napugos og tuon sa pagdiskurso aron madunggan sa tawo ang hinungdan sa ilang pagdagan. Ang dili hilig og bata nikalit og kugos ug mohalok pa sa bata ilabi na kung may media nga kauban.
Karon nga nakapili na kita'g bag-ong presidente ug bise-presidente, atong i-ampo sila nga mamahimong instrumento sa pagtuman sa gipangandoy nga kausaban ug kahamugaway sa kinabuhi sa matag Pinoy. Hinayhinay natong sirad-an ang yugto sa piniliay ug padayon kitang moharong sa umaabot ilabi na nga anaa pa gihapon ang hadla sa Covid-19, ang pagtaas sa presyo sa lana, ang giyera sa ubang nasud ug ang kapobrehon.
Unta mamahimong presidente sa panaghiusa ang atong bag-ong presidente ug dili pangulo sa pagbuak sa relasyon nato. Unta ipadayon ug pakusgon pa niya ang mga nindot nga programa sa iyang gisundan nga presidente samtang usbon kadtong mga sayop sa nangaging administrasyon. Panahon karon sa panaghiusa, kalinaw ug pagtinabangay.