Nahibulong si Pat (tinuod ngalan gitago) kay imbes mitaas na unta ang suweldo sa iyang bana, daghan na sila og gisudlang negosyo, human na sab sila og bayad sa ilang dagkong utang pero nagkalisod pa man gihapon sila sa ilang pagpuyo.
Diin man kaha sila nasipyat sa budgeting? Unsa may angay likayan kon maka-kwarta na?
Una, ayaw panghambog. Naay uban nga kon maka-kwarta na gali mausab na sab ang kinaiya. Mas ok kon ipadayon ang simpling pagpuyo ug mapahiubsanong kinaiya. Dunay uban nga diyotdiyot og post sa social media sa ilang mahalong gamit, bag nga branded o modernong gadgets, apan wa diay ikasulod, hinuwaman o inutang ra man diay para lang makakuha og atensiyon o daghang mo ‘like’.
Sunod palayo sa luho ug bisiyo. Ayaw anara ang kaugalingon sa pagpamalitpalit o shopping bisag wa kinahanglana tungod lang kay naay kwarta. Paninguhaa nga madisiplina ang kaugalingon palayo sa mga makatintal nga palaliton aron di maanad tungod lang kay dunay ‘sale’, trending ang gipamaligya, o makiuso.
Paninguhaa nga naa kay makuot nga tinigom panahon sa huwaw, laing investment o ginagmay nga sideline/negosyo.
Likayi ang pagpatongpatong o pagkalunod sa utang. Ayaw ikumparar ang kaugalingon sa uban labi na sa arangan.
Palayo sab sa sugal (sabong, majong, online games, casino). Kon makadaog man gali ka panagsa, sure ko nga mas dako pa imong nangaging gipusta nga nangapildi. Ayaw padala sa swerti-swerti kay dako sab kinig risgo unya ang tag-iya ra sa sugalan maoy madato.
Ayaw sab pagdali-dali og invest o buhi og puhunan sa negusiyong way klaro labi na kon maingganyo ka sa nakita nimo sa internet nga instant money ang income kay uso na ra ba kaayo karon ang scam, peki nga negosiyo nga makahurot sa imong hinaguan.
Ang kwarta di baya pinunit. Sa usa lang ka pamilok pwedi kang mawad-an og trabaho, kapaninguhaan o komportabling pagpuyo.
Dakong leksiyon nato ang ubay-ubay nga mga negusiyo nga nangasira ug daghang nawad-an og trabaho panahon sa pandemya.