DAKO ang akong kahibung sa miaging semana nganong wala mahakot sa basurero ang mga basura, nga gisulod na og mga sako, sa kabalayan sa among dapit sa Talamban. Ang nagtapundok nga sinako nga mga basura maoy misugat sa akong panan-aw sa akong paggawas sa balay niadtong miaging Huwebes.
Matag Merkoles sa gabii ang skedyul sa paghakot sa basura sa among dapit. Unsa kahay hinungdan nga niadtong miaging Merkoles wa man makasuroy ang basurero sa among dapit? Gani, di lang sa among dapit nga wala mahakot ang mga basura sa miaging semana. Daghan dapit sa dakbayan sa Sugbo nga akong naagian nga wa usab mahakot ang basura. Agi og komedya, basin og nagbakasyon ang mga basurero og usa ka adlaw duyog sa pagbakasyon sa mga opisyal sa dakbayan sa homan sa miaging piliay.
Ang basura gikan sa kabalayan ug mga establisamento maoy usa karon nga dako sa problema labina sa mga dakbayan dinhi sa Probinsya sa Sugbo. Bisan sa mga kalungsoran nga akong maagian sa panahon nga mobiyahe ko padung sa norte, ang basura magkatag lang sa kilid sa kadalanan. Usa sa mga hinungdan nga magkatag lang ang mga basura bisan asa mao ang kakuwang sa katawhan sa disiplana sa kalimpyo.
Ang atong nasudnong kagamhanan ingon man sa lokal nga mga kagamhanan wa magkuwang sa mga balaod ug ordinansa alang sa atong panglawas ug kalimpyo alang sa atong palibot o kalikopan. Apan bisan sa kadaghan sa balaod alang sa atong kinaiyahan, daghan gihapon ang wala magpakabana. Unya, ang mga tawo nga wala magpakabana maoy reklamador ug sabaan ig-abot sa problema sama sa baha ug uban pa nga trahedya.
Igo na lang ko maghandum niadtong katuigan, nga nagtubo pa ko, nga mas daghan ang mga but-an ug matimanon sa balaod kay sa karon nga panahon. Ang dako sad nga kakuwangon karon nga panahon mao ang estrikto nga pagpatuman sa mga balaod. Karon, labina ang mga batan-on (di hinuon tanan) motuman lang sa mga lagda ug balaod kon dunay pulis nga makit-an.
Gani, kon maghisgot ta og trapiko, daghan kaayo ang mga motorista nga og magpadagan sa ilang sakyananan morag nakatag-iya sa dalan. Sa Tagalog, walang pakialam sa ibang motorista ug mga tawo nga naglakaw. Naay mga traffic enforcer nga molingiw lang sa mga, ingnon tang pung, ginagmay nga mga kasaypanan sa mga balaod ug lagda sa trapiko.
Kining tanan nga mga problema sa basura ug uban pa malikayan man unta kon ang katawhan ngatinir og disiplina ug husto nga pamatasan. Ang lain nga hinungdan nganong karon panahona daghan ang way disiplina tungod ni sa kakuwang sa estrikto nga pagpatuman sa mga balaod sa kapulisan o law enforcement. Gani, yam-iran lang ta kon atong badlongon ang mga badlongon. Ang uban masuko man gani nga maymayan sa husto nga pamatasan.
Atong huwaton kon unsay maayong lagda sa bag-o nga ehekutibo iglingkod ni President-elect BBM nga ipatuman ang mga maayong pamatasan. Kay bisan sa kaisog nga gipakita ni Presidente Rodrigo Duterte, ang mga badlongon nagpabilin man gihapon nga badlongon.