“ATING adwang pidalanan— ing metung “nabangnan” ya at ing aliwa naman “makapamatula” ya. Deng adwang deti paynturu da la ding tau karing adwang misalungat a sikoti o wakas. Ing “makapamatula” magdala yang tula king umpisa, dapot magwakas ya king kaplas balat. Ding mangmang mayayagyag la king makapamatula at malilili la. Dapot ding matenakan e la mapipirayit karing panggayuma na, pipilinan da ing ating nabang, at king kawakasan darasan da ing ligaya.”
~ Kaṭhopaniṣhad, (1.2.1-2)[v21]
“O pekamayap karing Barata, ngeni pakirandama mu sana Kanaku ing dikil karing atlung ligaya a katulan ning misane kaladwa, at kapamilatan da neng kai daratang ya king wakas ding sablang lugma. Itang king mula mengaring lasun dapot king dake tawli mengaring sabo mayumu at yang gigising king ninuman king pamangilala king sarili masasabing ligayang ati king paralan ning kayapan.
Itang ligayang manibatan king pamisuglung ding panamdam karing karelang bage at mengaring mayamung sabo king mumuna dapot lasun king wakas mesabing ati king kalikasan ning lusuk kapanamdaman.”
~Dalit ning Kakatskatasang Panginwan, Dangka 18: Sunis 36-38
(The Song of God| Chapter 18: Verses 36-38)
***
Ating kasebyan o diparang malambat na a sasabing“Pekakaba-kaba me man ing limbun, keng pisamban ya pa mu rin malaus.” Buri nang sabyan agyang nanu pang bage ating kapupusan, mayap man o marok.
Ngana ping George Harrison king dalit nang “Ding Sablang Bage lilipas la” o “All Things Must Pass”: “Ing pamamanlag ning aldo e lalambat king kekaban ning abak / Ing pangatdas ning biga e lalambat king kekaban ning aldo / Bala mu ing lugud ku tinikdo ya at likwan na kang alang pamun. / E parating antini kakule abu / ding sabla lilipas la / ding sabla lilipas la. Ing pamanalbug ning aldo e lalambat king kekaban ning sisilim / ing isip malyari na lang labulan parayu ding bigang deta / Kaybat ding sablang deti, ing lugud ku talakad ne at sukat neng mako / at e parating antining kule abu.”
King pamanyabi na dikil ngan king pamikalugud at ing kalikasan niti anting metung a bage mimiral keti king pangsaguling labwad−ating kapupusan−ating kamumulan, dapot atin mu namang kawakasan. Makabitasa ta’kanita.
Ing lugud a mibansagan asna kasaya at kayumu inyang mumuna. Masasal la ring mipalsinta at balang penandit buri da mikikit la’t pisusulwan da ing sablang bage king bye ra. Maslag ing balang aldo at mayumu ing balang panaun a piyabayan da. Alang penandit a e la makatiman o mayli at mekad sasagakgak la pa king ayli dang asna kasikan. Daig da pa ing ati lu king ligaya banwa. Ita ing bala da.
King pamaglipas ding penandit, lalabas ing panaun at daratang ing pamagalto ding bage e da apikasundu bista ma’t sadya-sadya ing buri ning metung buburyan na namang pilit ning aliwa pauli ning para karela sukat dang tanggapan e mu ing mayap at malagu king balang metung nung e pati na ing marok at masura.
Ditak-ditak, bagya-bagya midaragdag ing akakit dang sigalut at alingasngas a bunga ring bage a papalto king pamiyaliwa da buri. Pakikwanan dang e pansingan iti anggang agyu da, angga sanang malyari dapot masasaul ing para karela lugud king sikanan ning sumami. Dapot mitatambak na, at anti king albug mitatas iti pauli ning atab ning pangamakasarili.
“Migbayu ne. E na na ku asanak kaburyan. E na na ku kaluguran!”
Antita na lang misip at ing sarili da na mu ing isalang-alang da. Sinawa na la king balang metung. Ing malagu o masanting kanita magi nang pekamasura. Ing mayap at makasaya kanita magi nang marok at makalungkut.
Ing sadyang kasing yumu o lakwas mayumu pa kesa king pulut panilan megi nang kasing-pait na na ning atdu ngeni. Migwakas na ing mibansagang “pamikalugud.” Miras na king sikoti.
***
Dake Talabaldugan:
milatak (pangdiwa) misamut, miyalu, miyabe karing aliwa, anti king miyayaliwang ulam; misamwak. English – get mixed with other things, especially viands. Alimbawa king pamangamit: “Tambing mangnas ing dakal a ulam nung milatak ing sarsyadu uli ning sangkap nang kamatis.
milatakan (pangdiwa) misamutan, miyaluwan, miyabayan karing aliwa, anti king miyayaliwang ulam; misamwakan. English – get mixed with different element, as in another type of food; get contaminated. Alimbawa king pamangamit: “Mangnas kararagli ing nanu mang ulam nung milatakan keng lutung dakal a kamatis anti king kaldereta.
milate (pangdiwa) migulis, mitatak o linto ing bakas ning saplid. English – marked with whip lash on the skin, welt. Alimbawa king pamangamit: “Milate sana karing kapanamdaman tamu ing panaral ning mumunang pamamasa nang Amung Edung keng misa nanding galinglado.
milati (pangdiwa) maging malati, magawang lakwas malati. English – be made smaller; reduced to size; made to shrink. Alimbawa king pamangamit: “Pakikwanan nang milati ing singil kareng di-paldak ning kekatamung bayung alal a kagawad at pakisabyan na ne ing punbalen para kaniti.”
milatikan (pangdiwa) misamutan, misangkapan o mirinang latik. English – have some boiled coconut milk condiment. Alimbawa king pamangamit: “Lakwas sanang malinamnam ing lutu nang ale ning dara kung Ating nung milatikan pang bagya lalu na sana itang keng e binang duluk a latik.
***
MIKASING-KABALDUGANG AMANU TAMU
tambing – ing kabaldugan ning Kakapampanganang da ring aliwang kabalen a Kastilang “anti mano” o antimanu.
agad – o agad-agad – aliwang amanu king tambing.
saguli – mabilis malyari o maganap, sinakurap, sinakildap mu kabilis; ditak o kapurit a penandit.
kararagli – mabilis milabas a kapalyaryan, penandit milabas o malyari.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king "garciakragi@yahoo.com, mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.