“NGANANG sinabi ning Nwang Panginwan: Pasibayu ipasyag Ku keka
ining kakataskatasang kebyasnan, ing pekamayap karing sabalang belwan,
inya sa’t king pangabalu ra ding mangabyasa disnan da ing kakataskatasang kapantasan.
Kapamilatan ning pangaratun king belwang ini, ninu man malyari nang dasnan ing makapaymbabo kalikasan, a yang Kanakung sariling kalikasan.
King katatagang ayni, ninu man e mibait king panaun ning pamaglalang
at e ya mu naman mayabala king panaun ning pangalaso.
Ing misampulung a makalabwad a sangkap, mibansagang Braman,
ya pin ing panibatan ning beytan, at ita ing Braman a Kanakung pabuktutan,
a magpalyari king panagabait ding sablang mabibye lelangan, O anak nang Barat.
Dapat asanak a ring sablang kauryan ning bye, O anak nang Kunti,
malilyari la kapamilatan ning pangabait king makalabwad a kalikasang ini,
at Aku ing Ibpang magkalub bini.
Ing makalabwad a kalikasan atin yang atlung kaparalanan – kayapan,
kasiryan ning masiring kapanamdaman, at kelang-belwan.
Ampat ing mabibye lelangan mitagkil ya king kalikasan, mipapagamat ya
kapamilatan ding atlung kaparalanang deti.”
~Dalit ning Kakataskatasang Ginu | Dangka 14, Sunis 1- 5
***
Anti yang datukanan bini ing ibpa. Malyari yang miyasik bini bang tumubu karing atsan ding kababaynan agyang pilan la pa. Ing babai metung ya mung bini ing malyari nang tanggapan bang mikasupling ya king metung a lalaki. Malagad mu ing mangambal ya o migit pa king adwa ring anak a isapwak na.
Pantas ing pamalak ning Apung Ginu king pamiparakal karing tau. Aliwa naman ing karing kaladwan o animals uling malyari lang mikamarakal a anak at ali-aliwa ibpa deti. Metung iting maragul a pamiyaliwa da ring tau at ding keraklang kaladwan a aliwa. Deng kasing aliwang kaladwan malyari lang mikamarakal a supling, mangebun, at deti asno karakal nung miyapsa la.
Ing ibpa pupugayan ya king aldo ini anting bayung senayang gawi, makakaliwa keng aldo da naman ding indu. Para kaya ya ing aldo iti nanu ya man dapat ing ibpa—mayap ya man o marok. Agpang king Biblya, ing lalaki yang kingwa na tagyang ning Ginung Ibpa bang maglalang yang babai o katawan ning babai. Mangabaldugan a ing babai atin yang utang a lub king lalaki agyang makananu mu.
King kasalungsungan o agyang king milabas man, ing ibpa, tata, tatang, daddy o papa ing manintunan o mantun panakitan bang mika-kabyayan la ring lipi na, ba’lang e dumanup nung e ba’lang mikapamangan, mika-pibale-bale tuknangan, piblasan at aliwa pang kaylangan ning tau para king katawan na keti king yatu. Ing ibpa ing manintunan ba’lang makapagaral ding anak, mabyasa at makapanintunan mu naman king payntungul bang malyari mu naman magumpisang panibayung palipi da.
Ing ibpa ing pekamumunang asyas bang mabalangkas ing lipi, bayu pa ing indu. Makanyan man, nung ala yu ing indu, e makagyu ing kabud mu ibpa. Sana pin aldo ring pengari namu ing gewa da ring nung ninu mang mekaisip king kapagmasusyan ding aldo ning ibpa at aldo ning indu. Dapot antita tagana, panakitan ing mumunang sangkan nung e man ya mung kabud sangkan inya mikakapagmasusyan anti king aldo iti.
Nanu mang sangkan, metung yang mayap a paralan ing kapagmasusyan ning aldo ring ibpa ba’tamu lang apugayan, aparangalan at agyang makananu mu aganaka misan mu man ding kekatamung ibpa misan mu man king pabanwa.
Masayang aldo ring ibpa keti mabilug a yatu! Lwid ko ngan pu, sablang ibpa!
***
Dake Talabaldugan:
milaut (pangdiwa) mirayu o midayu; meragul o melwalas pilatan, meragul o mebina pamikandayu. English – got more distant or farther than before. Alimbawa king pamangamit: “Sadya kasaguli mung puntalan ing pulung tamu, ngeni milaut na neng linipat da keng aliwang balen.”
milawe (pangdiwa) mekalawe, milyaring linawe, milyaring mentun o migdulap. English – was able to look, take a glimpse or glance. Alimbawa king pamangamit: “Mipate la reng adwang baintau neng milawe yang bagya keng kapalsinta na ning metung inya mipanumbuk na la.”
milaya (pangdiwa) makabulus, makalwal; mibulus, milwal na keng sukulan o keng pangakulung. English – got released or freed from jail, prison, confinement or whatever entanglement. Alimbawa king pamangamit: “Kalambat na nang makasukul Lei, inya dakal a masaya uling milaya na kanu keng sunlag a bulan.”
milayag (pangdiwa) mekapaglayag/makapaglayag na, milyari/malyari nang paylaut gamit la reng bangka o nanu mang keraklang saken pangdanum. English – would be able to sail or travel by boat or water vehicle. Alimbawa king pamangamit: “Kalarin-larin na pa ning paro nang Andu dapot milayag neng tambing nabengi angga king Mindoru agyang malati ya ing saken nang panglayag.
***
MIKASING-KABALDUGANG AMANU TAMU
masalusu – agad-agad malilyari o milyari, miganap, meyari, mepupus o megwakas. Kabaligtaran ning mabagal, makupad o kukusad.
mabilis – ing panguri keng nanu mang kayayakitan bilis o salusu, tau ya man o ali.
maliksi – tau o kaladwang mabilis makibat o kimut agpang keng anyaran ning pamikatagun. Katangyan ding masigla panugali. Keraklan malusug la deng ninu mang maliksi. E ya magagamit kareng e mabibye.
mayagap – mengari keng maliksi, dapot lakwas yang bage keng panugaling mabilis mablas keng akakit nang manyad pakibat o sukat ipakibat o iyablas.
samal – manyamal; mambilis bang e malakwan o mitawli. E mangabaldugan tambing mabilis a pangimut.
aligaga – mengari ya naman king samal o manyamal.
piragli – pirapal mu naman. E bisang mitawli o malakwan.
pirapal – mamirapal; magnasang makayuna o manimuna agyang alang pamisiglulu. Bisa ya mung mayaring agad.
kararagli – mabilis milyari o malilyari. Tambing meganap o mepalyari.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king "garciakragi@yahoo.com, mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.