Daghan ang naminaw ug nitan-aw sa una nga State of the Nation Address (Sona) ni Presidente Ferdinand Marcos Jr. niadtong Lunes sa hapon, Hulyo 25, 2022.
Sa mga nakakita/nakadungog, adunay nagkadaiyang mga reaksiyon ang migawas.
Adunay nalipay, adunay nasuko. Daghan pod ang wala nakasabot.
Kadtong nalipay, mao kadtong mga tawo nga nakadungog sa gusto nilang madungog nga iapil sa Presidente sa iyang Sona. Kasagaran kanila mga negosyante nga nakakita sa kahigayonan nga makaapil sa kawsa sa kaugmaran sa ekonomiya, labi na gyod kadtong makaapil sa maong mga negosyo.
Apil na niini kadtong dunay koneksiyon sa mga negosyo nga gustong palamboon sa Presidente.
Kadtong nasuko mao kadtong mga tawo nga wala malipay sa gisulti sa Presidente. Kulang, daghang kulang, wa gihapon atimana ang mga panginahanglan sa mga kabos, labi na gyod ang ilang panginabuhi. Wala gihapon atimana ang bahin sa benepisyo sa mga trabahante nga nagpadayon nga nag-ilaid sa kalisod, mao kini ang kasagaran nila ilitok.
Apil pod sa mga nangasuko mao kadtong mga tawo nga pirmi lang masuko, susama sa negosyo na nila ang pagkasuko ug way katagbawan sa buhaton o planong buhaton sa mga namunoan karon. Mao kining mga tawhana nga lubos itom ug way bisan gamay nga puti ang ilang nakita o nadungog matag higayon nga dunay Sona.
Duna pod daghan nga wala kasabot. Naanad na sila og paminaw sa mga programa sa gobiyerno, mga saad sa mga opisyales, ang uban gani apilan pa og mga luha samtang mosaad sa ilang buhaton kon makalingkod na. Nindot paminawon pero ang ilang gihulat, ang katumanan sa mga saad.
Sa giingon na, buhat ang pasultion, dili sulti ang pabuhaton.
Buot ipasabot, naanad na sila sa mga saad, sa mga plano, ang ilang gihulat kon matuman ba ang maong mga saad o mga plano. Dili na sila kasabot sa usa ka oras kapin nga diskurso kay ang ilang masabtan kanang duna bay kalamboan sa ilang panginabuhi.
Mobarato ba ang mga palaliton, makapalit ba sa ilang gusto paliton, maka-paeskuyla ba sa ilang mga anak, kon dunay masakit, maatiman ba dayon sa mga ospital, maundang ba ang paggamit sa ginadiling drugas, maundang ba ang pangurakot sa kwarta sa katawhan, maatiman ba dayon ang biktima sa mga katalagman, ingon niini ang dali nila masabtan.
* * *
Nindot palandungon kon ang mga plano nga buhaton sa Presidente mahimo niya buhaton sulod sa 6 ka tuig.
Ngano man?
Kay kon dili mahuman, walay kaseguroan kon ang mosunod nga presidente tiwason ba ang wala niya mahuman. Kasagaran mahitabo, kon dunay bag-o nga presidente, mag-bag-o sab og mga opisyales ang mga lain-laing departamento sa nasod. Unya kon bag-o na sab ang namunoan, kasagaran mahitabo aduna na say bag-o nga mga kamandoan.
Pangutana – mahimo ba kaha nga gawas sa mga bag-o nga kamandoan, iapil gyod sa bag-ong mando ang pagtiwas sa tanang nasugdan na nga mga proyekto o programa?