Usa ka maestra niingon ngadto sa iyang mga estudyante, “Nahibawo ba mo class nga ang tawo mas daghan nga gikaon nga saging kay sa unggoy?” Tubag sa mga estudyante, “Maam, nakakaon na mig saging. Pero, unggoy wa pa, Maam.”
Anak misulti ngadto sa amahan, “Pa, ingon si mama ang tawo kuno gikan sa unggoy. Tinuod na pa?” Amahan, “Kitang tawo gikan gyud ta sa tawo sumala sa Balaang Kasulatan. Kanang gisulti sa imong mama, sa ilang side tingali na sa pamilya.”
Inahan naghilak nga nagkugos sa iyang anak sakay sa usa ka depasaheroang bus. Kaubang pasahero, “Nganong naghilak man ka Inday?” Inahan, “Gisakitan lang ko, Sir kay gitawag sa ubang mga pasahero ang akong anak nga unggoy.” Ingon sa laing pasahero, “Na hala, hilom na. Palitan ko nag saging inig abot sa terminal.”
Nakahisgot ta ining mga pasiaw bahin sa unggoy tungod sa pagkonpirmar sa Department of Health sa unang kaso sa monkeypox dinhi sa Pilipinas, wa pa gani kita mahaw-as sa Covid-19, nitumaw na sab ang laing sakit. Apan sama ba kini ka mananakod sa Covid-19?
Sumala sa mga eksperto, ang monkeypox “rarely fatal” ug mild ra ang mga sintomas niini. Manakod kini pinaagi sa mga body fluids, sa ato pa posible nga kini sexually transmissible. Laing kinaiya sa maong balatian mao nga kini zoonotic, posibleng manakod gikan sa mananap ngadto sa tawo. Di sama ka manakod sa Covid-19 nga mokatap pinaagi sa kahanginan.
Apan angay gihapon nga likayan ang maong sakit kay posible na nga moresulta kini sa kamatayon. Apan ang fatality rate kon ang mamatay sa maong sakit gibutang sa World Heatth Organization (WHO) nga lima sa matag 10,000 ka kaso sa maong balatian.
Unsay nakalahi sa maong balatian? Si Dr. Rontgene Solante, pangulo sa adult infectious diseases unit sa San Lazaro Hospital, niingon nga 95 porsiyento sa natakdan sa maong sakit mao kadtong mga lalaki nga nakighilawas sa laing lalaki.
Apan di kini hinungdan nga ma-stigmatize o i-discriminate ang maong pundok sa mga tawo. Laing pundok nga giila nga high risk mao kadtong mga natakboyan sa human immunodeficiency virus (HIV) nga wa magpatambal.
Si Solante miingon nga sa mga nasod nga endemic ang maong sakit, kasagaran natakdan gikan sa mga mananap sama sa squirrel, African dormouse, Gambian pouched rat ug sooty mangabey.