“Karing Adityas Aku i Visnu,
karing sala Aku ing maslag a aldo,
Aku i Maritsi da ring Maruts,
at busal da ring batwin Aku ing bulan.”
~Dalit ning Kakataskatasang Panginwan,
Dangka 10: Sunis 21
(Thye Song of God 10:21)
“Ika ing pigmulang alang kamumulan, libutad o wakas.
Ding gamat Mu e la abilang, at ding aldo at bulan
mapilan la karing Kekang alang sikoting mata,.
Kapamilatan ning sarili mung aslag
Ika ing mipapali king mabilug a sikluban.”
~Dalit ning Kakataskatasang Panginwan,
Dangka 11: Sunis 19
(Thye Song of God 11:19)
“Ing keslagan ning aldo, a sasaul
king dalumdum ning mabilug a yatu,
manibatan ya Kanaku.
At ing keslagan ning bulan
at keslagan ning api
manibatan la naman Kanaku.
Lulub Ku karing balang labwad,
at ing kapamilatan ning Kanakung upaya
mandatila la king karinan da.
Magi kung ing bulan at king kapamilatan na niti
pagkalub ing sabo ning ye karing sablang tanam.”
~Dalit ning Kakataskatasang Panginwan,
Dangka 15: Sunis 12
(Thye Song of God 15:13)
***
Kabang ing sikanan pangbatwin yuna na lang maralas ding kabilugan at bayung aske ning bulan, deta adwa la mu karing dake a mangapalyari king pabulan king bulan. Ing mabilug a bulan makasuglung ya king panamdam ning panyulung, kapagmasusyan, at, pamisan-misan, kelang kapaynawan o kagagaran; kabang ing bayung bulan para ya king pamanyamas kapagnasan at pamagumpisa king sagiwang kamumulan. Dapot uling keraklan king panaun tamu milaladlad busal ning pamagdunut at pamagbilug ning bulan, ing pamisanak nung makananu pekamayap gamitan ing upaya da maulaga ita.
Agpang king pantas king pamanigaral king pamanalili da aske ding batwin, i Corinna Crysler, metung a susing dake ning pamanigaral king bulan ya pin ing belwan karing askul king pamidurut ning bulan.”Nung balu mo ring askul (patterns) magbunga iting panimanman at malalam a pamisanak king nung nanung kaylangan mu, at nung makananung akwa iti.’ ngana. “Ampat balu tamu nung makananu ing pagnasang panamdam, malyari tamung ilapat ita karing paninap tamu at maglalang makadiwang pamagalto.”
Para king magmulang panggulut king kebyasnan king bulan, ing pamagdurut king bulan 29.5 aldo. Ing mumunang pitna ning pamidurut gagawa yang sala (waxing phase) at ing kadwang pitna kagigisanan yang sala manibat king aldo (waning phase). King lalam, pakibalwan nung makananung masalese kaulan ing upaya ding adwa.
Nanu ya ing madurunut a bulan!
Ing madurunut a bulan katuki ne ning kabilugan ning bulan at tatatakan ne ing dake ning pamandurut ning bulan neng kagigisanan yang sala, nung nu alang sala ing kakablas, ita na. Ya pin ini ing bala lalati ya aldo’ldo ing bulan. Kabud ing sala magumpisa nang murung king pamandunut ning bulan, nung nu alang kakablas a sala. Ya pin iti ing e mu balu dapot iti ing makipakibat a pantunan mu.Iti ing nung nu mangutang tamu bang pasaup magpakayanak pasibayu, at magumpisang kapagnasan bang magmula king bayu pamandurut king bayung bulan. Malyari mung apansingan ing talab na king sikanan at panamdam.
Nanung malilyari neng marurunut ya ing bulan?
King mumunang dake ning pamagdunut, mayap ing lawen nung nanu na ing disnan mu na at pupulan ing galal ding kekang gawa. Iti umpisan na ing paralan ning pamamunta kilub at gagamitan mu ing pamitingid king pilubluban. Panaun ya iti bang lalu kang maging banayad king kekang sikanan at idusug mu ing kekang gawi bang parangalan ing pamikatagun king pamanaliwang aske. Inya kesa king “bootcamp”, sibuknan mu ing Yoga o pamaglakad marayu; mangan kang pamangan a makapagpapali at gigiling, at tipiran mu ing kekang sikanan.”
Agpang king pamanigaral karing batwin, ing sikanan ning bulan, e kikimut, banayad at makasuglung king pamanurung pilubluban, at king pamagdalumdum ning bulan yutus na katamung e gagalo, dapot bang makirandam king pamanakit king payntungul at mandatila karing katawan tamu. Kabud ing mapanamdamang katawan ampatan ya, ing kelang panyulung malilyari, a maging sangkan ding pamagbara at sakit karing dake ning katawan. Ita dake ning nung bakit ing pamandunut ning bulan pakisabyan na katamung mabinit lumawe king pilubluban at abalu nung nanu ing sukat ipalwal.
Ini malyaring mayari papunta king sikoti ning pamandurut, ampat ing pamagdunut ning bulan magi neng madalumdum a bulan. Sanu mang tanda ning bulan aburyan na ing sikanang ini, a makatud mu—tanda ning bulan kakablas na la ring malalam a panamdam a labwad, at ding tanda ning danum atin lang malalam a panamdam a labwad. Buri nang sabyan nita, ing kasiryan na ning madalumdum a bulan tuturan na la namang mabayat ding aliwang tanda ning bulan mu naman.”
~ Meyangu king sinulat da ri Mary Grace Garis at Rebecca Norris a “Makananung ding Pangabilug at Pangadunut ning Bulan Tatamakan na la Ding Pamisip at Gana Yu” (How the Waxing and Waning of the Moon Affects Your Mind and Mood)
***
Dake Talabaldugan:
1.milukas (pangdiwa) milako pangasulud, mekalag, mebalag susulud o imalan. English – got taken off, shed, cast off, disposed off. Alimbawa king pamangamit: “Milukas ya talukbung ing babaing magpampan inya ikit da ring malda ing tune nang lupa at mengapangasdan la.”
2.milukasan (pangdiwa) kelukasan susulud o imalan e sasaryan. English – someone who got unintentional shedding of what one wears. Alimbawa king pamangamit: “Milukasan ya makabalibad a tanikala ing tulisan a medakap napun kabud dintang ya ing manutus kayang mayupayang amu na.”
***
MIKASING-KABALDUGANG AMANU TAMU
1.pile – kepaklyan o kepaltukan butul o kegisyan o kesipitan litid.
2.pisuk – darala king beytan a pangapalipit o pangabakli ning o ring bitis.
3.pilengkwad – pile o pisuk inya kiling-kiling pamaglakad at pamaglakbang.
4.pepengkwad – kimut, pamaglakad o pamaglakbang a bala miyayanunan.
5.tikul – bagya mung pamagpengkwad.
6.singkul – pangapalipit o pangapakli datang ning o ring gamat.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakragi@yahoo.com/ mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.