Ang Republic Act No. 11900, ang Vaporized Nicotine and Non-Nicotine Products Regulation Act, nahimong balaod niadtong Hulyo 26, 2022 nga way pirma sa Presidente. Nagbilin kini og dakong pangutana kon ngano nga wa manghilabot niini ang duha ka pangulo.
Diha na kini sa Office of the President niadtong Hunyo 24, 2022. Apan wa kini tagda sa taligawas nga si kanhi Presidente Rodrigo Duterte. Wa usab magtagad niini si Presidente Ferdinand Marcos Jr. nga naglingkod sa udtong tutok sa Hunyo 30, 2022, hinungdan nga nahimo kining balaod paglabay sa 30 ka adlaw.
Kontrobersiyal ang maong balaod ug hangtod karon gilalisan pa kon makaayo o makadaot ba kini. Ang Department of Health (DOH) ug ang mga pundok alang sa maayong panglawas sa katawhan niawhag sa Presidente nga i-veto kini, apan ang mga magpapatigayon pabor sa maong balaod.
Lakip sa gikabalak-an sa DOH ug sa ubang mga eksperto sa panglawas mao nga supak kini sa public health goals ug sa international standards. Gibalhin ang regulasyon sa mga vape products gikan sa Food and Drug Administration (FDA) ngadto sa Department of Trade and Industry (DTI). Gipaubsan usab ang edad sa mahimong mogamit sa vape products gikan sa 21 anyos nga gilatid ubos sa RA 11467 ngadto sa 18 anyos.
Ang Vape law mao na karon ang subayon nga lagda sa pag-angkat sa gawas sa nasod, paggama, pagbaligya, pag-apod-apod, paggamit ug sa tanang komunikasyon bahin sa vaporized nicotine ug non-nicotine products ingon man sa mga bag-o nga produkto sa tabako.
Ang FDA namahayag nga ang vape law di usa ka balaod alang sa panglawas. Unsa man diay kini nga ang DOH miingon man nga makaapekto kini sa panglawas sa katawhan ug posibleng maglit-ag sa usa ka henerasyon sa kabataan sa bisyo sa pagpanigarilyo?
Atong paminawon si kanhi House Deputy Speaker Wes Gatchalian sa Valenzuela, usa ka co-sponsor sa maong balaod. Matod pa niya gitumong kini sa pagpalambo sa ginagmay nga negosyo ug makadugang sa makolektang buhis sa gobyerno ug makatabang sa pagpabarog sa ekonomiya nga naigo sa lockdowns.
Si Gatchalian, karon mayor sa Valenzuela City, niingon nga ang gobyerno nakakolekta og P15.3 bilyunes sa vape taxes sukad sa 2019. Morag bahin sa panglawas ang maong balaod pero ang unang puntariya mao ang pagkolekta og dugang buhis.
Mao tingali kini ang hinungdan nga bisan giratipikahan ang balaudnon sa Kongreso niadtong Enero 31, 2022, gipadala ang consolidated bill ngadto sa MalacaƱang sa pagka Hunyo 24, 2022 na, pipila ka adlaw na lang sa di pa matapos ang termino ni Presidente Duterte, nga naila nga supak sa panigarilyo ug nipahamtang gani og usa ka nationwide smoking ban. Wa sab dayon makatagad ang bag-ong milingkod nga pangulo.
Niadtong supak ning bag-ong balaod, hinumdumi nga wa kini ikulit sa bato. Ang 19th Congresss nagsugod pa lang. Busa mahimo pang amendahan ang maong balaod. Apan mag-agad kini sa lobby sa nangusog sa panglawas sa mga Pilipino, ilabi na sa kabataan. Kana kon ilang mabuntog ang lobby sa mga nagnegosyo sa mga produkto sa tabako. -edbarrita@gmail.com