Sa matag higayon nga dunay bag-ong administrasyon nga molingkod sa katungdanan, monunot sab dayon ang mga kalihokan sa pag-usab sa atong Konstitusyon. Ang sagad nga katarungan mao nga ang Batakang Balaod maoy babag sa kalamboan sa atong nasod. Sa unang panagtagbo sa Senate committee on constitutional amendments nga gipangulohan ni Senador Robin Padilla, gihisgotan na usab ang posibilidad mga maamendahan ang Konstitusyon.
Daghan na ang nisuway sa pag-amendar ug pag-usab sa 1987 Constitution apan wa pay nilampos. Dunay duha ka mga kausaban nga mahimong buhaton sa Konstitusyon. Mao kini ang amendment ug revision. Sa amendment, probisyon lang ang usbon apan magpabilin ang porma. Sa revision, mahimong usbon ang tibuok Batakang Balaod.
Adunay tulo ka paagi sa pag-amendar sa Konstitusyon. Mao kini ang pagtawag sa usa ka constitutional convention (Con-con) kansang mga delegado pagapilion sa matag distrito, sa paghimo sa Kongreso nga usa ka constituent assembly (Con-ass) ug people’s initiative.
Ang angay tukion mao kon nahimo bang babag ang 1987 Constitution sa kalamboan sa ekonomiya sa nasod. Kon nahimo kining babag, ang Konstitusyon mismo naglatid sa mga paagi sa pag-amendar niini.
Ang Konstitusyon naghisgot sa ekonomiya. Ang Section 1, Article XII, nagkanayon, “The goals of the national economy are a more equitable distribution of opportunities, income, and wealth; a sustained increase in the amount of goods and services produced by the nation for the benefit of the people; and an expanding productivity as the key to raising the quality of life for all, especially the underprivileged.”
Tumong sa nasudnong ekonomiya mao ang mas makiangayon nga pag-apod-apod sa mga kahigayonan, kinitaan ug bahandi sa nasod, mga benepisyo sa katawhan ug pagpaumento sa kalidad sa kinabuhi sa tanang mga tawo.
Wa usab nagpugong ang atong Konstitusyon sa industrialization aron makahatag og dugang mga trabaho. Apan giproteksiyonan ang negosyo sa mga Pilipino batok sa mga di makiangayon nga kompetisyon sa mga langyaw.
Midugang ang maong probisyon, “The State shall promote industrialization and full employment based on sound agricultural development and agrarian reform, through industries that make full and efficient use of human and natural resources, and which are competitive in both domestic and foreign markets. However, the State shall protect Filipino enterprises against unfair foreign competition and trade practices.”
Si manlalaban Christian Monsod, usa sa mga nagpanday sa 1987 Constitution, namahayag atubangan sa Senate committee on constitutional amendments nga ang Batakang Balaod di maoy problema, kon di kabahin kini sa solusyon. Napakyas ang nasod, matod niya, sa human development di tungod sa Konstitusyon, kon di, tungod kay wa ipatuman ang mga probisyon niini sa social justice ug human rights. - edbarrita@gmail.com