Sa tinguha nga buhion pagbalik ang pito ka dagkong mga sapa nga gideklarar na nga “patay,” ang Cebu City Government naghuna-huna sa pagpasaka og Writ of Kalikasan atubangan sa Supreme Court (SC).
Si manlalaban Gerardo Carillo, tsirman sa Cebu City Disaster Risk Reduction and Management Council, nitug-an sa SunStar Cebu Martes, Sept. 13, 2022, nga ang City Government nakahukom nga ipasaka ang “intergeneration suit” aron mapadali ang paghawan sa illegal structures nga gitukod sulod sa tulo ka- metro nga easement sa mga agianan sa tubig.
Dugang pa ni Carillo nga ang Writ of Kalikasan magpugos usab sa mga nasudnong ahensya nga molihok sumala niini ug maghatag og mga programa ug proyekto nga makatabang sa pagpabalik sa kahimtang sa mga sapa ug tributaries sa dakbayan.
“The seven rivers are already dead according to EMB (Environmental Management Bureau) so we need to rehabilitate our rivers and we cannot do that if we cannot clear the three-meter easement,” matod ni Carillo.
Ang pito ka dagkong mga sapa mao ang Guadalupe, Kinalumsan, Mahiga, Lahug, Estero de Parian, Bulacao, ug Butuanon.
Ang Department of Environment and Natural Resources (DENR), Department of Public Works and Highways (DPWH), ug ang Cebu Ports Authority (CPA) maoy gihinganlan ni Carillo isip mga nominal nga partido sa petisyon.
Si Carillo niingon nga apil ang DENR sanglit usa kini ka environmental issue ug gimandoan sila sa balaod nga aksyonan ang problema nga nasugatan sa City Government.
Ang DPWH kinahanglan usab nga moapil tungod kay kini ang trabaho sa nasudnong ahensya sa pagpundo sa mga proyekto sa pagpugong sa baha uban sa paghawan sa tulo ka metros nga easement, dugang niya.
Dugang ni Carillo nga apil ang CPA sa petisyon tungod kay ang pipila ka mga sapa sa dakbayan gihimong pantalan.
Matod ni Carillo, ang maong writ makatabang usab sa City Government sa paghawan sa mga privately-owned structures subay sa three-meter easement sama sa mga mall ug bodega.
Sa tibuok pito ka mga sapa ug sa ilang mga sanga, si Carillo niingon nga adunay mokabat sa 14,000 ngadto sa 18,000 ka mga estruktura nga kinahanglang gub-on.
“We wanted this all cleared and we wanted the rivers to be restored... and to mandate all government agencies to work towards the revival and restoration of our rivers,” matod ni Carillo.
Kauban ni Carillo si manlalaban Jerone Castillo, assistant on special projects ni Mayor Michael Rama, sa paghimo sa draft sa Writ of Kalikasan ug gipaabot nga mapasaka kini sa SC sunod semana.
Sa usa ka desisyon sa Sept. 26, 2021, ang SC nag-ingon nga “a writ of kalikasan is aimed to provide a stronger protection of environmental rights in order to accord an effective and speedy remedy where the constitutional right to a healthful and balance ecology is violated and address any possible large-scale ecological threats.”
Atol sa Cebu City River Summit niadtong Hunyo 2022, ang EMB-Central Visayas nitaho nga nakakita sila og taas nga lebel sa fecal coliform bacteria sa pito ka dagkong sapa sa siyudad.