Gipangandoy ni Cebu City Mayor Michael “Mike” Rama nga ang siyudad sa Sugbo mahimong susama sa Singapore. “Singapore-like,” matod pa niya. Aron kini kasugdan, iyang giproponer ang P50 bilyones nga annual budget sa siyudad alang sa 2023.
Kon maaprobahan ang maong budget, kini ang kinadak-an nga budget sa kasaysayan sa dakbayan. Labaw kinig 450 porsyento sa budget ning tuiga nga mokabat sa P9 ka bilyon.
Mas dako pa kini sa budget karong tuiga sa tulo sa labing adunahan nga siyudad sa Pilipinas: Quezon City nga P30.5 ka bilyon sa 2022, Manila City nga P22.2 ka bilyon ug Makati City nga P17.8 ka bilyon.
* * *
Ang pangutana, asa man kuhaa sa kagamhanan sa siyudad sa Sugbo kining P50 bilyones alang sa budget sa 2023. Ang tubag - kuhaon gikan sa buhis sa katawhan, business tax, real property tax, permit ug regulatory fees.
Gipaabot nga ang real property tax, nga wa pa mausab sukad sa 2004, mosaka balig 7,000 porsyento. Tungod niini, nagdiki-diki ang mga sakop sa konseho sa siyudad sa pag-aprobar sa umento sa buhis.
Gani, si Konsehal Joy Pesquera mipasumbingay nga ang executive department susama ni Ponsyo Pilato nga nanghunaw sa umento sa buhis ug didto ihan-ok sa konseho. Ug kinsa may malansang sa krus? Ang mga kabus nga magbaguod ug magpas-an sa dagkong buluhisan?
* * *
Bisan pa kon maaprobahan ang umento sa buluhisan, si Konsehal Noel Wenceslao niingon nga di gihapon moabot sa P50 bilyones ang makobra nga buhis. Matod ni Wenceslao, “Kaning P50 billion nato nga target, kon ang increase lang nato maoy basihanan, dili gyud kaya nato na. It is extravagance. Dili nato ma-achieve ang P50 billion.”
Sa ato pa, madugay-dugay pa gyud ang pagkab-ot sa Singapore-like. Ang unang makab-ot, matod ni Konsehal Pesquera, ang iyang gitawag nga “Singapore-like taxes.”
Sama sa panultion nga “Rome wasn’t built in a day,” di mahimong susama sa Singapore ang siyudad sa Sugbo diha-diha dayon. Apan maayo nga dunay lider nga visionary sama ni Mayor Rama nga nakahuna-huna nga mahimong susama sa Singapore ang siyudad sa Sugbo ugma damlag. Bahala nag mag-una og umento ang buhis.