“Neng ing mwa mamangat na, isipan mu ing magi nang bunga.”

~ Confucius

“Ing ligaya e ya galal–iti bunga ya.

Ing pamagkasakit e ya parusa–kapalyaryan ya.”

~Robert Green Ingersoll

“Ing pamananggap king nanu mang milyari na ya pin ing mumunang dalpak

king pamanyaul king bunga ning nanu mang kelampalad.

~ William James

“E na katamu atulan ning metusikluban; pagkaluban na katamu mung bunga at aral

at pamikatagun bang timbangan at abalu kapamilatan ning batas ning sangkan at kapalyaryan.

Ing pakalulu ya pin ing pamangilala a gagawan tamu ing pekamayap diling agyu tamu

lub ning palugit ding kasalungsungan tamung kapanwalan at kegiwan. “

~Dan Millman

“Nu ka man karin, karin na kang lubusan. Nung atagmwan mung e apanupaya

ing kekang keni at ngeni at gagawan na kang malungkut, atlu lang pipagpilinan mu:

ilako mu ing sarili mu king kabilyan, palitan mu iti, o unabis mung tanggapan.

Nung buri mung tanggpan ing masabal mu king bye mu,

sukat kang mamili kareng atlung pipamilinang deta, at mamili na ka ngeni.

Kaybat tanggapan mu ing mangapalyari.”

~Eckhart Tolle

“Nanu mang isipan tamu o balu tamu o panwalan tamu

king katatawlyan ditak mu maging bunga.

Ing kabud mu mikabunga ya pin ing nung nanu ing gagawan tamu.”

~ John Ruskin

“Mayumu ing alang gagawan nanu man, dapot mapait ing maging bunga niti.”

~Voltaire

“Nanu mang kabilyan ati ka ngeni katuliran namung meging bunga

ning sablang nanu mang pamagpasyang depatan mu king milabas.”

~Acharya das

***

“Nung nanu ing tenam mu ya namang pupulan mu.

E ya mamungang santul ing mangga at ing mangga e ya mamungang santul.”

Maralas dang sasabyan deng pengari at apu ku ing anti retang amanu mayap man o marok ing meging bunga ning kekaming depat inyang kayanakan ming abe mi la pa keng yatung ini. Katutwan naman ita at karing Banal a Kasulatan mababasa la ring amanung antita mu naman payabut a kabaldugan.

Ika ing makibat king balang dapat mu at ala nang aliwa at nung midame la man uling kasuglung na ita ning depatan da naman king milabas. E mu la sukat darame manga parsalanan ding ninu man karing nanu mang e mayap a mangapalyari keka ngeni. Katuliran mu ita at patas ya ing batas ning kalma. E ya mangabiran buryan na o pikasaman na, pagkaluban nang galal o parusa. Sasarilinan mu naman ing sablang mayap at pibuburyang mayap a kapalaran nung sakali mang datang at dugpa king bitisan mu anting pibandyang ibat banwa.

Makanyan man, ing kalma para karing keraklan mangabaldugan ya mung marok a maging bunga ning marok a depatan king malagwa o malaut nang milabas. E antita. Ing kalma o “karma” (para king balang dapat ating malilyaring ablas) mangabaldugang dapat o gawa, kimut o galo. Nanu mang kimut ating pakibat a malyaring bunga—mayap man o marok.

Inya sa’t sabi ning bapa mi kanita, kaylangan ing atin kang panamdam a mapagmasabal king nanu mang maging bunga ning balang daraptan mu at makabuklat ka mata king nung bakit ita ing maging bunga. Ala kang sukat parsalanan o mekad puryan king marok o mayap a malyari keka karing maging bunga ding pamagpasya mu king napun o agyang nandin mu.

Kaylangan mung pakaisipan nung ing gawan mu mikabungang mayap o marok. Nung ali, bali magparasakali ka mu at alang kabitasan ing bukas mu nung pane mung sapalaran ing isipan mu.

***

Dake Talabaldugan:

1. mimisding (pangdiwa) pipiling a pakibat ning e bisa o tatanggi. English – shaking one’s head to signify refusal, dislike or declining; rejecting, denying, spurning, rsisting, turning down,. Alimbawa king pamangamit: “E ya mimisding ing anak a maganaka kareng ninu man o nanu mang yutus da kaya.”

2. mimisip (pangdiwa) gagamitan ing isip, gamit ning utak, migunam-gunam. English – thinking, contemplating, analyzing, figuring out, conceives, envisages, envisions, fancies, realizing. Alimbawa king pamangamit: “Inya mangasayang ing pagal na’t panaun Andu kasi e ya mimisip masalese nung nanu ing sukat nang daptan king bye na.”

3. mimisis (pangdiwa) manisis, gagamit panisis bang maglinis o maglako gaspang; kegiwan ning pakiling. English – scrubbing, scouring, abrading, buffing, rubbing, mopping, sponging, swabbing. Alimbawa king pamangamit: “Ala yang gagawan keng kapanintunan nang Moysis nung e mimisis kareng magaspang a dutung bayu da la gamitan kareng gagawan dang lande at dalig.”

4. mimwa (pangdiwa) gagana ing kamwa king nanu mang sangkan. English – getting angry, or mad at someone or something for whatever reason; irate, annoyed, vexed, irritated, exasperated, indignant, irked, piqued, displeased, resentful, galled. Alimbawa king pamangamit: “Maganaka ya man i Andu dapot metung yang alimbawang mayap king kasebyan a ing taung e bubulad marok nung yang mimwa.”

***

MIKASING-KABALDUGANG at MISALUNGAT

KABALDUGANG AMANU TAMU

1.sepu – ing tawling kararasnan ning nanu mang bage.

2.sikoti – ing tawling kapupuntalan ning nanu mang bage.

3.wakas – mengari king sepu pati na ing sikoti--ing tawling kararasnan ding sablang bage.

4.katatawlyan – anti ing wakas--ing tawling kararasnan ning nanu man at ding sablang bage. Ing kapalyaryan a maging kararasnan ning nanu man o ninu mang mibait o awsan tamung kamatayan.

5.mula – ing mumunang-diling dake ning bye, at nanu man gating wakas.

6.umpisa – ing kasalungat ning wakas nung nu ing mumunang kimut, dapat o kapalyaryan mararapat.

7.kamumulan – kasalungat, kangatba o kasumangid ning katatawlyan.

***

Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakragi@yahoo.com/ mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.