Usa sa mga ilegal nga binuhatan sa mga malapasong negosyante mao ang pag-smuggle kun pagpayuhot og nagkalainlaing butang nga kadaghanan ipaagi sa mga pantalan. Ang nauso kaniadto mao ang pag-smuggle sa mga sigarilyo gikan sa Borneo pinaagi sa mga kumpit nga kadaghanan dad-on sa mga igsuon natong taga-Mindanao nga idunggo sa mga kabaybayunan sa Sugbo diin dawaton kini sa mga Sugbuanon nga maoy mobaligya niini.
Niadtong miaging pipila ka tuig misiaw usab ang smuggling sa mga used clothing kun ukay-ukay. Kadaghanan ipaagi kini sa sakyanan sa dagat apan aduna usay isakay sa eroplano.
Daghan usab nga klase nga karne sa hayop ug isda ang gipalusot, sagad gikan sa China.
Karon gikagubtan ang taas kaayong presyo sa sibuyas bombay. Ang baligyaay sa ubang merkado moabut og tag P700 matag kilo. Nahitabo kini bisan kon dunay mga mag-uuma nga niani na sa ilang gitanum nga sibuyas ug daghang gi-smuggle gikan sa China. Bisan kon mao kini ang nahitabo, mahal gihapon kaayo ang presyo sa sibuyas.
Daghan na hinuong nadakpan sa mga nagpayuhot niining maong produkto ug naimbargo na. Ang katawhan nanghinaut nga ibaligya kining nasakmit ngadto sa mga merkado aron mominus ang presyo sa maong palaliton. Ang gobiyerno kinahanglan lang mohimo og mga paagi nga dili maalkanse ang atong mga mag-uuma. Kinahanglan usab nga hunongun na sa Marcos administration kining dugay nang smuggling nga nakapadato sa mga smuggler ug sa ilang mga kaabin sa Bureau of Customs samtang monggosmonggos lang ang madawat sa atong gobiyerno.
Daghan gihapon ang nangasamad tungod sa pagpabuto niadtong milabay nga Pasko ug Bag-ong Tuig. Suma sa Department of Health (DOH) nga 35 ang nangaangol ug nangapaso tungod sa pagpabuto sa gidili nga gidak-on sa mga pabuto, kuwitis ug kanyonkanyon nga hinimo sa kawayan.
Nganong wa pa man gayud mahunong kining pagpataka og pabuto bisan kon gidili na kini sa ordinansa? Wala pa gayud nila masunod ang nahimo sa mga Duterte sa Davao City nga bisan gamay nga rebentador wala itugot. Ang mosupak siguro nga madakpan ug kapasakaan og sumbong.
Dugay na kitang adunay ordinansa kalabut niini apan wala kitay nadunggan nga napriso nga nakalapas niini. (mannyrabacal1144@gmail.com