“Ing metung a penandit mengaring dakal
a dalangbanwa o migit pa kabang ing lwa mamagus karing mata na.
Ing mapaling patak ning uran papatak king kapanaunan ning kauran,
mananabu king pekamadalumdum ning banwa.
Milandit ya king kasukalan milalablab ya ing pusu na.
Minta ya lalam ring balag nung nu la sadyang migkera.
Misakab ya king gabun at masikan yang ginulisak..
Nung ala ka, kaluguran ku, bitasang mate ku!
O nanu ing ulaga ding mata ku nung ala ka keni bang akit ku?
Nanu ing ulaga ding takde ku nung ala ka keni bang kaulan?
O nanung kayapan ding balugbug ku nung ala ing ayli mu bang dandaman?
O nanu ing gamit ning bye ku anggang ala ka keni bang akayabe bumye?
Nung ala ka keni bang bumye ku...Govinda!”
~Siddha, “Anting Ginulis a Larawan”
Meyangu king “Ing Banayad Binang Sikanan”
***
Mantun tamu ngan pantas a lugud. Kaylangan tamu iti. Kaylangan tamu ing ating luguran at ating lugud mu naman kekatamu. Nu ka man karin dake ning yatu antini ngan ing kaylangan tamu. Maka-sampulung ing nung makananu tamung mika-balangkas at nung ninu ing luguran tamu at santungan at yang maging asyas ning bye tamu karing makatuking sunis:
“Kaylangan me ing metung a luluguran, dapot sukat mung ipagkalub ing lugud mu king Dyos. At nung e me gawang kekang kalugud-lugud a bage kanita magdusa ka. Antita kasaguli.
Masakit tagana ing alang luguran a ninu man o nanu man. Buri kung sabyan, kaylangan ku ing lugud, at nung e ku lugud kalubkuban ku, ala kung laman. Ala kung sangkan king bye. Kaylangan kung lugud. Kaylangan atin kung luguran. Inya sa’t nanu ing lunas king kabilyang antini?
Ing lunas ya pin ing luguran ke ing ninu mang e na ku lakwan. Kaylangan ke ing metung a e na ku itabili bang lugud yang aliwa. Luguran ke ing metung a e na ku lakwan kapilan man. Ini ing lunas.
At ninu ing metung a ita? Ita atin yang pamagat a Dyos. Itang metung ayta atin yang dakal a dakal a lagyu. Ing Kakataskatasang Ketawan ning PunDyos kalugudlugud Ya.
Ing balangkas para king lugud ku, para karing anak ning Dyos, ding kislap ning Dyos, ya pin ing lugud ku king Kakataskatasang Tau. King aliwang salita, ing lugud ku lalaganas. Labis keng luluguran inya pin sa kaluguran ke ya naman ing taung ini, at ing taung ini, at ing taung ini, o king aliwang amanu, nung kapilan me luluguran ing Dyos, antita mu la naman aluluguran ding sablang mabibye.
Malino tagana, a luguran mo deng pekamalapit keka. Dapot aliwa iti. E mo luluguran anting kekang balangkas. E mo luluguran anting kekang pang-bitasa. E ka magsantung karela.
Magsantung ka king Dyos at kaluguran mo ring aliwa. Kaluguran me ing Dyos, at Ya ing santungan mu, kaluguran mo ring aliwa dapot aliwa ilang santungan mu. E ka magsantung king para mu...e king asawa mu...e karing asu mu. Luguran mu la dapot, e mu isipang apamingwa da ka.
E mu gagawan ita anting balangkas ning bye mu.. parating mimisip king pamakisamak mu. “Ay, kapilan ke pakanan ing asu ku? Ay, kapilan ke ituking maglakad ing asu ku?”, at gagawan mung ing bye mu makalibutad ya king palibut na king asu mu. E mu gagawan ing lugud mu para karing pangsamantalang lagyu at aske ning labwad a ini, e mu gagawan ita anting balangkas ning bye mu.
Ikabus na ka niti king labis-labis a dusa, at pagkaluban na kang tutwanang ligaya, tutwanang kalayan, at tutwanang pangkabus. Luguran me ing Dyos, ing Kakataskatasang Ketawan ning PunDyos, magsantung ka Kaya.”
~ JGSSAP
Makalarawan karing minunang sunis nung makananung tuparan at talukyan ing mumunang dakilang utus nang Ginung Yesukristo a luguran Ya ing Ibpa at kasuglung niti ing pamaglugud karing aliwa. E ya maging tutu at dalise ing lugud karing aliwa nung e Ya pamu mumunang luguran ing Ginu. Nung luguran Ya ing Ginu makatuki na’t makasuglung na karin ing pamaglugud karing aliwa. Aliwa itang muna la pang luguran ding aliwa bayu ing Dyos. Malyari yang talakayan ita karing aliwang dangka ning Kapisik.
***
Dake Talabaldugan:
1. minangat (pangdiwa) mekayangat, mekasaka, mekatas, mekayaun, mekatuklu keng pampang, bebe, bantilan o lele danum. English – got lifted, off, brought up, raised from a low to higher position. Alimbawa king pamangamit: “Tutwanan neng minangat a bili keng pamibye-bye ing ninu man nung e mu kabud keng panglabwad a bage nung e king diwa mu naman lakwas na.”
2. minangin (pangdiwa) linabul o tsinyup ing angin; linabas ing angin. English – the wind blew, blasted, breeze, gale, cyclone passed by. English – Alimbawa king pamangamit: “Mengapaid la reng pakasable imalan inyang minagin masikan.”
***
DIPARAN, KASEBYAN at KABALDUGAN
“Magadtu pusad.”/“E lutu pusad”. Kabaldugan: Kulang sikanan lub o mayna lub. Makarug. Tatakut o mayna lub king pamagpasya. Mikakunung kimut uli ning takut o karug. Kisnang alinlangan inya mangayna lub. Urung/sulung isip.
***
MIKASING-KABALDUGANG at MISALUNGAT
KABALDUGANG AMANU TAMU
1.susulparit – masalusu at masikan a pamanulu ning danum o nanu mang mabasang bage.
2.susulpit – kasing-kabaldugan na mu naman ning susulparit.
3.sasambulat – o misasambulat; kasing-kabaldugan na mu naman ning susulparit at susulpit dapot e mu danum o bage mabasa ing lulwal.
4.sasalbag – kasing-kabaldugan na mu naman ning sasambulat.
5.tatalamsik – ditak at maynang pamanulu ning danum o nanu mang mabasang bage.
6.pipisik - kasing-kabaldugan na mu naman ning tatalamsik.
7.kakalat – ditak at mayna o dakal at masikan a pamanulu pamanyalbag ning nanu mang bage.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakragi@yahoo.com/ mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.