apapatiman mu ku –
at ayayaslagan mu
ing dalumdum king bye ku...
uran ka king kasagsagan ning pali
king kaleldo.
mayuyulit man –
ing sunis da at lawiwi
ring dalit ku
uling ya pa mu rin
ing panamdam ku
kekang asisilip
karing padaplis
a suglap ku
e ku apaglingad.
ala mu –
kalalagwan ku
pa mu rin keka
ala mu –
makapagpatingangin ku mu
king marimlang labul
ning timan mu,
at king yumu
ning kekang lagyu.
ala mu –
mamyalungan ku mu
karing mapilang amanu.
~ Apapatiman Mu Ku,
Miguel Serrano, 05.26.18
***
E mu mapilang pulumbanwa ing e yu pamikit. E la mu ditak ding mengapalyari at mengalabas na king pilatan yu. E mu ditak ing pekikwanan mung kalingwan mu ne anting madalumdum a dake ning kekang milabas. Balu mu mugtagumpe na ka. Balu mu akalingwan mu ne—mekalagpus na ka, Balu mu ala neng dake king kekang pilubluban. Ita ing bala mu.
Mika-social media at digdag na ka karing kakaluguran na. E ka man mikakunu ditak mu man at tinggap mu ing inapse nang pamikalugurang pasibayu. Balu mu e naman tutwanan. Balu mu biru mu at e na ko man tune miyayakit. E na ko man misasabi. Mipanatu kayu man pota mung aldobeytan ning balang metung at mekad akakalingwan yu pang gawan ita.
Neng akakit me larawan king kasalungsungan e mu alako ing iyambing me ing aske na kanitang mikikit ko pa king milabas a panaun at akakit mu ing e mu ditak a pamagbayu agya mang ing legwan na atin pa mu ring dakal a mitagan at bala ala mang migbayu ditak man. Ita pa mu ring sadyang timyas na kanitang migpakarug keka ing apapagumasdan mu.Ita ing migpamurit keka. Makanyan man, ngeni bala e na tatalab ing upaya ning timan na at ding suglap na keka. Kasi naman larawan la mung akakit mu.
Dintang na ing sakit a panglaganas at bala mu iti na ing wakas ning yatu at isipan mu agyang ditak mung pamikatagun ala nang datang pa bang mikit kayung pasibayu agya mang mamasa kang sana naman e naman antita at sana lumipas ing mangapalyari at magwakas na ing sakit a panglaganas at mikit na kayung pasibayu.
Kabud-abud e mu asaan at king pamanagun mu king metung a e mu kaburyang kapagmasusyan abatsawan me ing metung a lelangan a agyang makagulut ya at maragul ne pigbayu—akilala me pa uling agyang makananu kalabug ing panalala mu king aske na—balu mu pa mu rin a ya ing migpalugsung e mu ditak king bage king salu mung kakabug balang asuglapan me.
Mipayntagun a mikamakuyad a penandit a mikanlapit kayung e yu sasaryan dapot mekad sirya na ning palad yu. Mitulid la ding paglalawe yu at ding mata yung atin pa mu rin palang mitagan a kislap kabang mipanatu kayu kaybat ning e mu mapilang pulumbanwa na ing milabas. Mitagmu kayung e yu binalak dapot mitagmu kayu pa mu rin at ita ing milyaring biryan yu man o ali dapot milyari pa mu rin.
Mitagmu kayu ning sadyang kapalsinta inyang kekayung kayanakan at ngeni e na kayu anak nung e makagulis na ing kekaban ning panaun karing lupa yu at e yu na aylingad pa ita.
***
Dake Talabaldugan:
1.minaliwa (pangdiwa) meging aliwa, migbayu o menalili king mayap o marok mang paralan. English – changed, renewed, altered, transformed, modified, revised, reworked. Alimbawa king pamangamit: “Bayu pa kanu milyari dapot minaliwa na ing batas dikil king pamakipagkawani ning metung a makiyasawa king asawa na.”
2.minalok/minaluk (pangdiwa) miyampang, midaun nanu mang bage para pamisali o tanggapan, o panusignan. English – one offered something to another, presented, proposed, proffered, overtured. Alimbawa king pamangamit: “E na man kanu kaburyan ing milyari oneng ing babai ing minaluk king pamikatagun inya tinggap na agyang balu na mali.”
***
DIPARAN, KASEBYAN at KABALDUGAN
“Akakit me ing busbus ning karayum, e me akakit ing busbus ning palakul!”
Kabaldugan: Deng taung mapagsisti keraklan matas la puluk. Anti king manakit keng busbus ding aliwa, e da akakit ing busbus ding sarili da. Balang akit da pipintasan da. Balang dandaman da ating mali. Balang abau da mabuluk. Balang atagkil da magaspang. Ing sakit asno karakal maling gagawan a e da balu mali. E da darandaman ing panyabyan da asan kanawang. E da balu asno kasalingalngal buluk kabang pandiryan da ing buluk ding aliwa.
Ila ring pane da mung akakit ing nung nanu ing manawang o masura karing aliwa—dapat man, panugali o sasabyan, dapot e da akakit ing sarili dang nawang o sura. Isip da pantas la, tiktak la gelingan at sari la kayapan o sentingan o legwan.
***
MIKASING-KABALDUGANG at MISALUNGAT
KABALDUGANG AMANU TAMU
1.salusunan – pakikitan ing ninu mang paratang, pauli o pabalik.
2.saganan – anti king salusunan—pakikitan o pakitagmwan ing ninu mang paratang, pauli o pabalik.
3.salubungan – anti king salusunan at saganan—pakikitan o pakitagmwan ing ninu mang paratang, pauli o pabalik.
4.dalusungan – anti king salusunan,saganan at salubungan—pakikitan o pakitagmwan ing ninu mang paratang, pauli o pabalik dapot bigla ampong ating mwa.
5.suguran – anti king salusunan, saganan, salubungan at dalusungan—pakikitan o pakitagmwan ing ninu mang paratang, pauli o pabalik dapot bigla ampong ating mwa at pamalak a makipate.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king garciakragi@yahoo.com/ mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.