Gisalikway ni Cebu City Michael Rama ang ordinansa nga nag-aprobar sa pagbag-o sa real property tax (RPT) tungod kay wala kini nagpadayag sa tinuod nga kantidad sa mga kabtangan ug gihikawan ang City Government sa tukmang tinubdan sa pundo.
Ang rebisyon sa RPT Code gipaabot nga makatabang sa pagkab-ot sa giaprobahan nga P50 bilyon 2023 nga budget sa City Hall ug giaprobahan sa Sangguniang Panlungsod niadtong Disyembre 30, 2022.
Sa iyang veto letter nga pinetsahan og Pebrero 6, 2023, si Rama niingon nga ang ordinansa nga nagpatuman sa Revised RPT Tax Code kay ‘ultra vires’ (beyond the scope or in excess of legal power or authority) ug makadaot sa kaayohan sa publiko.
Ubos sa giaprobahan nga ordinansa, ang residential lots adunay assessment level nga dos porsiyento, commercial lots sa 10 porsiyento, industrial lots sa 10 porsiyento, agricultural lots sa 4.8 porsiyento, ug special lots sa 10 porsiyento.
Samtang, ang inisyal nga bersyon sa maong ordinansa atol sa deliberasyon niini mas taas nga naghimo niini nga “sobra ug madaugdaugon,” sumala sa pipila ka mga konsehal sa siyudad.
Apan si Rama niingon nga ang naaprobahan nga ordinansa supak sa Article 201 sa Local Government Code nga naglatid nga ang real property sa pag-assess sa kasamtangan ug patas nga market value nga nagaluntad sa lokalidad.
Dugang pa niya nga ang maong ordinansa wala mahisubay sa property values nga gipresentar sa City Assessor.
“Some of the approved valuations wala gani niabot sa katunga sa proposed value sa Local Assessor,” tipik sa veto letter ni Rama.
Si Konsehal Noel Wenceslao, ang tagsulat sa ordinansa, niingon sa miaging pakighinabi nga ang pag-usab sa RPT makamugna lang og hangtod sa P12 bilyunes nga kita, nga mubo ra og P40 bilyunes aron matabonan ang giaprobahan nga 2023 budget.
Tungod niini, si Rama niingon nga ang ordinansa wala magpakita sa tinuoray nga pagpabilin sa mga real property sulod sa Siyudad ug sa pagkatinuod naghikaw sa lokal nga kagamhanan sa tukmang tinubdan sa pundo sa pagpatuman sa mga programa, proyekto, ug mga plano niini alang sa kaayohan sa katawhan sa dakbayan sa Sugbo.
“Current and fair market values of properties in Cebu City must prevail. Valuation should be dependent on prevailing and economic forces. It was not change since 2004,” basa sa tipik sa pamahayag ni Rama nga pinetsahan og Dominggo, Pebrero 12.
Dugang pa niya nga ang buhis mao ang dugo sa gobyerno ug ang katawhan nagpaabot sa episyente nga paghatod sa mga batakang serbisyo ug “ang mga kabus dili makahulat.”
Dugang pa ni Rama nga mopadangat siya og laing sugyot ngadto sa Sanggunian aron usbon ang RPT Code.
Sa pakighinabi sa SunStar Cebu niadtong Dominggo, si Bise Mayor Raymond Alvin Garcia nga nakadungog lang siya sa pag-veto ni Rama apan wala pa kini pormal nga nakadawat og kopya sa veto letter.
“Kon madawat na nako ang kopya sa veto letter, ipatawag dayon nako og meeting ang tanang konsehal kon unsay mga aksyon unya nato,” matud ni Garcia.