Puol paminawon kining misugod na sab og andar nga Cha-cha o charter change. Gusto sa pipila ka mga magbabalaud nga usbon ang pipila ka economic provisions sa Batakang Balaod kay matod pa, dili na kuno sibo sa panginahanglan sa nasod karong mga panahona.
Daghan ang ilang giplano nga buhaton, dunay gusto og Con-con o constitutional convention, dunay gusto og Con-ass o constituent assembly ug duna say uban nga gusto og hybrid nga Con-con, o dunay gipili sa mga tawo ug dunay gi-appoint lang sa Kongreso.
Gusto nila kombinsihon ang mga tawo nga ang economic provisions lang ang usbon, way labot ang mga political provision.
Sukad sa una ug hangtod karon, allergic ang mga tawo kon maghisgot na og political provision, sama sa term limits. Dili hilabtan ang political provision, ang economic provision lang ang usbon, matod pa.
* * *
Apan unsay garantiya nga kon tugotan ang Kongreso nga usbon ang Batakang Balaod, ang economic provision lang ang ilang usbon ug dili nila apilon ang mga political provision?
Wala.
Ikaduha, gikinahanglan ba gyod nga usbon ang Batakang Balaod?
Dili, kay walay pagtuon nga gihimo nga nagpakita nga kinahanglan usbon na gyod kini.
Unsay problema sa Batakang Balaod nga kinahanglan usbon man kini?
Bisan tugtan nga dunay kakulangan ug dili perpekto ang Batakang Balaod, wala kini magpasabot nga ang pag-usab niini maoy solusyon. Mahimo man sab nga mopasar og balaod ang Kongreso aron masulbad kining maong kakulangan, sama sa gihimo ni kanhi Presidente Rodrigo Roa Duterte (PRRD).
Kon imong tan-awon ang history sa atong nasod, nahimo nang batasan sa pipila ka mga tawo nga inig bag-o na gani nga administrasyon, ang una dayon nga planong buhaton mao ang pag-usab sa Batakang Balaod.
Dili ba diay mahimo nga molambo ang nasod bisan sa mga lagda sa kasamtangan nga Batakang Balaod lang?
Ngano man lagi nga ang mga progresibong mga nasod sa kalibotan wala man mag-usab-usab sa ilang Batakang Balaod?
Adunay daghang problema ang nasod, mga problema nga wala matagad sa atong pangagamhanan, mga problema nga nagkinahanglan og dali-dali nga pagtagad, apan ngano man nga ang pag-usab sa Batakang Balaod may unahon?
Dako-dako na sab ang gastuhon aron lang mausab ang Batakang Balaod, nganong unahon man ang pag-gasto sa maong kwarta sa Cha-Cha nga mahimo man nga gamiton ang maong kwarta sa mga dinalian ug bug-at nga mga problema sa nasod, sama sa problema sa pagkaon ug problema sa tubig?
Kulang ang atong mga classroom, kulang ang mga gamit sa eskuylahan, kulang ang mga gamit ug tambal sa mga ospital, ug daghan pa nga mga problema, nganong dili kini man ang unahon pag-atubang sa Kongreso?
Adunay gibutang sa Batakang Balaod nga lagda batok sa political dynasty, apan nagkinahanglan kini og positibong aksiyon sa Kongreso, nganong wala man hinuon kini unha o atubanga sa mga Magbabalaod?
Aduna ba silay klaro nga ebidensiya nga nagpakita nga ang kasamtangan nga Batakang Balaod maoy hinungdan nga wala molambo o hinay ang paglambo sa atong nasod?
Hangtod dili nila kini mapasabot pag-ayo, wala akoy nakitang bug-at nga rason nga suportahan ang plano nga pag-usab sa Batakang Balaod.