Ang Cebu City Government nitubag sa pipila ka mga isyo nga gipatugbaw sa Commission on Audit (COA) sa 2022 audit report niini, lakip na ang wa maapod-apod nga Typhoon Odette (Rai) cash aid, hinay nga pagpatuman sa drainage project ug wala makolekta nga real property taxes.
Apan, sa dihang gipangutana bahin sa mga bayranan sa P1.5 milyunes alang sa mga senina ug P1.7 milyunes alang sa mga pagkaon ug snacks atol sa nagkalainlaing mga kalihukan nga giisip sa COA nga wala na kinahanglana, ang mga opisyal sa Siyudad pinangulohan ni City Administrator Collin Rosell ug City Legal Officer Jerone Castillo wala mokomentaryo atol sa press conference sa City Hall niadtong Biyernes, Hulyo 21, 2023.
Sa wala maapod-apod nga hinabang pinansyal alang sa mga biktima sa Bagyong Odette, si Homer Mariano Cabaral, resident ombudsman sa dakbayan, nipasabot nga ang Siyudad nagsugod na sa pag-imbestigar sa mga kakulian sa pag-apod-apod sa pundo bisan wala pa ma-issue ang COA audit report.
Kini nga mga kakulangan naglakip sa presensya sa mga pirma atbang sa mga ngalan sa pipila ka mga konstituwente nga nangangkon nga wala makadawat sa cash nga tabang, pagdoble sa mga ngalan ug bayad, ug wala pagsumite sa kompleto nga pagsuporta sa mga dokumento.
Ang Siyudad nilusad og imbestigasyon human gitaho sa usa ka barangay nga ang listahan sa mga benepisyaryo nga gihuptan sa barangay kapitan niini wala motakdo sa gihuptan sa COA.
Matod ni Cabaral nga gitubag sa Siyudad ang maong reklamo pinaagi sa pag-umol og fact-finding committee nga maoy mosusi sa kaso, nga girekomendar ni Mayor Michael Rama. Pinaagi sa maong imbestigasyon, nadiskubrehan sa Siyudad nga nikabat sa P9 milyunes ang natigom tungod sa wala maapod-apod nga financial assistance, unya gideposito kini og balik sa panudlanan sa Dakbayan.
Sa obserbasyon sa COA sa pinili nga pag-apod-apod sa hinabang pinansyal, giangkon ni Cabaral nga adunay lapses sa executive order nga giluwatan sa mayor. Iyang girekomendar ang pagpahigayon og imbestigasyon sa 80 ka mga barangay, ilabina niadtong mga barangay diin daghang indibidwal ang wala makadawat og financial aid alang sa Bagyong Odette.
Ang state auditors nitaho nga sa 241 ka mga residente, ang random nga na-interview niini gikan sa 10 ka barangay, 91 ang kompirmadong nakadawat sa cash aid, samtang 150 ang wala.
DRAINAGE
Sa P199.323 milyunes nga advance payment alang sa P1.3 bilyunes nga drainage project nga gihatag niadtong 2020, si Castillo niingon nga ang proyekto gisugdan ubos sa administrasyon ni kanhi mayor Edgardo Labella.
Giisip sa mga tig-audit sa estado nga sobra na ang bayad nga gihimo kaniadtong 2021 tungod kay napakyas ang kontraktor sa pagkompleto sa proyekto hangtod sa katapusan sa 2022.
“But what was clear in the COA report is that this was signed allegedly by the former city administration, in the person of Atty. Floro Casas [Jr.], even without the authority of the City Council to enter into the contract, signing for and on behalf of the former mayor,” matod ni Castillo.
Matod niya makapaalarma ang gihimo ni Casas, city administrator kaniadto, tungod kay dili makapirma ang mayor og bisan unsang kontrata kon walay express authority sa City Council, nga mandatory.
“If it is true that he signed the contract without the authority of the city council, then he knew the consequence of that serious matter,” dugang ni Castillo.
Sa iyang 2020 audit report, gi-flag sa COA ang paghatag og awtoridad ni Labella ngadto kang Casas, nga nag-ingon nga kini mahimong makamugna og risgo—ang City Government mahimong mosulod sa mga transaksyon nga wala masayod ang mayor.
Nasayran sa mga state auditor nga gihatagan ni Labella si Casas, iyang city administrator, og awtoridad sa pagpirma sa disbursement voucher, payrolls, purchase requests ug uban pang opisyal nga mga dokumento nga supak sa National Guidelines on Internal Control Systems ug mga probisyon sa Government Accounting and Auditing Manual.
Ang SunStar Cebu nitaho niadtong 2021 nga namatikdan sa COA nga si Casas ang nipirma sa kadaghanan sa mga dokumento niadtong 2019.
Gikutlo sa taho si Casas nga nag-ingon nga ang mayor nipagawas og memorandum niadtong 2019 nga nagtugyan kaniya sa awtoridad. Ang memorandum gikompirmar sa Cebu City Council pinaagi sa pagpasar og resolusyon, matod niya.
Si Labella namatay niadtong Nob. 19, 2021 tungod sa septic shock secondary to pneumonia. Sa wala pa kini, daghan siyang mga medikal nga leave ug na-admit sa ospital.
Si Rama, bise mayor niadto, maoy mipuli kaniya.
RPT
Sa bahin sa uncollected real property taxes (RPTs), si Castillo niingon nga ang City Government mopahimulos sa tanang administrative remedies alang sa mga delingkwenteng magbubuhis.
Matod pa ni Castillo nga pinaagi sa Task Force Strategic Assessment for Your Assets and Worth (Sayaw) sa Buhis (for tax), nadiskubrehan sa Siyudad nga aduna pay daghang wala makolektang RPT. Matod niya ang mga kabtangan sa mga magbubuhis nga mapakyas pagbayad sa ilang buhis ipaubos sa levy sa City Government. Pinaagi sa levy, ang tanang kabtangan sa mga delingkwenteng magbubuhis ipaubos sa legal seizure.
Si Castillo niingon nga ang task force naghatag og lugway sa mga delinquent taxpayers aron mabayran ang ilang mga bayrunon sa Siyudad. “We are telling you now to pay your taxes. Those who have not declared their properties, declare them. Those improperly declared, declare them properly,” matod niya. (AML)
