“Nganang sinabi ning Nwang Panginwan: Kelang-takut,
pamipadalise king pamandatila ning ninu man,
pamangambul king makadiwang belwan, pamakirame,
pamanampat king sarili, pamandapat daun, pamanigaral karing simpangbelwan, pamagdimut at kabutangan, kelangkatampalasanan, panagamakatutwanan, kelangmwa, pamisakwil,
kataimikan, pamangilag king pamamansing-kamalyan, pangamalunus
at kelang-pangamaybugan, kabanayaran, karatunan at matatag a kapasyan,
sikanan, kapatawaran, ketiben, kalinisan, kelang-dirya at kasiryan kapagsanan
king dangalan – deting makapaymbabo panugali,
O anak nang Barat, karen lang makadiwatang taung maki-banal a kalikasan.
Kapangayan, kaparangalan, kamwa, ketasan-lub, kagaspangan
at kelambelwan – deting panugali Karen lang ninumang mikilusuk-dewakang kalikasan, O anak nang Prita.
Ding makapaymbabo panugali makabage la king katimawan,
dapot ding lusuk-dewakang panugali ila ring makagapus.
E ka migaganaka, O anak nang Pandu, mibait kang maki-banal a kalikasan. ”
~Dalit ning Kakataskatasang Panginwan | Dangka 16: Sunis 1-5
(The Song of God, Chpater 16: Verses 1-5)
***
Adwa ya tagana sangkap ing makalabwad a yatu—kayapan at dewakan. Deng mabibye lelangan adwa la naman uri at mayayakit iti karing karelang, panugali, dapat at pamipaulaga. Iti manibat pa king minunang panaun antita na ing kalakaran.
Deng tau atin lang misasamut a kayapan at dewakan king miyayaliwang antas o balitang. Mekad anting tiktak o sari kayapan o atin lusuk dewakan dapot deti atin la namang samut aliwang panugaling marok o mayap. Alang pantas ninu man keti king yatu, at aliwa ita—ing maging pantas--ing parasan ning bye tamu nung e ing maging dalise diwa. Iti apapakirasan e pauli ning kekatamung sariling upaya, sikanan o pamagsumikap nung e kapamilatan ding pigkalub nang paralan ning Apung Ginu kekatamu. Ing paralan a binye na ning Ginu e itang paukyat (ascending process) nung e ing patipang (descending process) paralan bang dasnan tamu ing kadalisayan diwa.
Ing paralan a pamagsantung karing Banal a Lagyu ning Ginu yang pakuldas a pagkalub ning Ginu kekatamu bang alagpusan ta la ding adwang kabilyan keti king yatu—ing kayapan at dewakan—apakirasan tamu ing kadalisayan kapamilatan da reti a ating likas a upaya at sikanan apadalise da katamu mumuna king lunus ning Ginu at kakadwa king lunus ning Kayang dalise talasuyu anti i Ginung YesuKristo.
***
Dake Talabaldugan
⦁tminaru – menaru, menyalese kapanamdaman king maginakit o menasakit lub, mimwa, migtampu o tinabug; maralas ing mekapanasakit lub yang manaru at e marayung atin yang daralang bulaklak o manyamang pamangan da yang ayaru ing ing maginakit English – consoled, solaced, offered or gave relief or comforting words, or deeds to a hurt or distressed person. Alimbawa king pamangamit: “E ya petugut kikyak rugu ing anak a Ikang kabang parak-parak ya keng tukuran eran anggang alang minaru kaya nung e ing apu na.”
⦁tminaruk – menaruk, tinaruk, sinubuk malug keng albug o bebe ilug o dagat bang abalu nung makananu kalalam ing danum; malyari mu namang minaruk king lalam ning amanu o kaisipan ning metung a tau. English – gave the flooding a try or estimate how deep it is; measured or gauged one person's knowledge, intelligence or wisdom. Alimbawa king pamangamit: “Ala pang minaruk keng katenakan ning baintaung bayung datang agya mang kabalitan ya keng kebyasnan na bayu ya pa man dinatang.”
⦁tminasa – menasa, menayang pagasa ning pamagbayu, kasaplalan o kanawan o nanu mang mayap a darala ning pamagbayu. English – hoped, expected, anticipated, been hopeful for, looked up for, pinned one's hope on. Alimbawa king pamangamit: “E la man sana sukat manasakit lub deng keraklan nung e la binang minasa keng kalaraman a pengaku ning taung pigtiwalan da.”
***
DIPARAN, KASEBYAN at KABALDUGAN
Maralas dang sasabyan da reng kabalen ing antini:
“Bala linabas ya ing angin a bulag.” Ala yang mata ing angin agyang ing bagyu atin lang awsan a angin a bulag. Iti metung ya mung diparan.
Kabaldugan: Mangabaldugan a alang masabal kareng akakit na o alalabasnan na. E na la paulagan deng aliwang tau inya lalabasnan na la man e na na la naman atwan masalese. Labasnan na la man ding para nang tau e na na la naman lilingunan uling mapagmaragul ya nung e ya man alang masabal.
***
MIKANLAPIT at MISUGLUNG KABALDUGANG AMANU
⦁tmuting – yaus da reng mikaluguran o mikamaganak kareng manyora karela a mangabaldugang murit, onneg maralas pabiru mu.
⦁tborbolen – anti ing muting oneng amanu yang alus gagamit deng makatwa lakwas na ring king libutad Kapampangan.
⦁tmalibolibo – mamurit-murit oneng e pa ganap a kamuritan o magmuritmuritan ya mu.
⦁tmalintwang – mengari king malibo-libo dapot maralas magagamit karing makatwa king Mawli.
⦁tmulala – darala ning denasan nang kasakitan, deni reng taung pane makalawe king marayu at bala parating makamulala.
⦁tmisdan – mengasdan king masakit a denasan inya bala mangasdan yang mangasdan agyang king ditak mung bage.
⦁tbalbal – ibat king balbal a malutu anti king ebun a mispak na maulutu, anti keng mebalbal nang basu o aliwang masasapak a kasangkapan, taung anti king balbal nang salamin—masakit
⦁tsira – e na gagana anting sadyang matinu at ngeni malapit nang mangapakli o mangasira.
⦁tbolang – anti king borbolen, kasebyan maralas magagamit karing tau libutad o pangulung Kapampangan.
⦁tmagdala – buri na sabyan nini—atin yang daralang gusut, kaligaligan o alingasngas king bye na inya kayayakitan yang e likas a kimut o pamisip.
⦁tkulang-kulang – maralas deni reng mibait a ating kulang pamisip kambe ning kapansanan king katawan o pamikaktawan pati na pamagsalita.
***
Salamat pung dakal king pamanangkilik keng Kapisik at SunStar Pampanga. Malyari ko pung mag-email keng kek’ong talasulat king muirbiliuqeitpo@gmail.com mag-text o maus para karing kutang o munikala: 0942-3924-399 o 0945-3795-270.