Bartolome Man. Panilago
Lacaron, San Fernando, Cebu
SUBRA kabuhong ang natagamtaman ni Bartolo sa iyang kinabuhi samtang nagtungha pa siya sa kolehiyo. Isip bugtong anak ang tanan niyang pangayuon sa iyang ginikanan di gyud makawang.
May kayutaan nga pulos kalubihan ang iyang ginikanan ning balangay sa Pitalo.
Abogasiya ang gipakuha nga kurso sa magtiayong Oming ug Laydang sa ilang anak.
Giabangan pag apartment sa siyudad si Bartolo aron maoy puy-an.
Baligho sa panahon di lang mahibaw-an. Nagumon sa ginadiling druga ug uban pang bisyo sa siyudad si Bartolo. Daghan ang mga babaye nga iyang gipahilak ug sayon dang gidispatsar.
“Way arang nako kon di ko kamo pangasaw-on, kay mahimo ko lang kamo akong pamayran … aron sa inyo unyang pagpanganak, aduna kamoy ikagasto sa ospital!” mapahitas-ong prangka ni Bartolo sa mga babaye nga nabiktima sa iyang pasalig.
Didto sa ila nag-estoryahay si Oming ug Laydang.
“Way kabutangan sa akong kalipay, Laydang, nga di lang damhon makabaton kitag anak nga abogado inigkapasar si Bartolo sa ‘bar,’” ni Oming samtang nagpahayahay sila nga nanglingkod sa ilang terrace.
“Labaw pa ko, Oming, isip inahan ni Bartolo,” pamahayag ni Laydang.
Apan wala damha sa mga ginikanan ni Bartolo nga makawang ang ilang gipangandoy alang sa ilang anak.
Buntag kadto sa adlawng Sabado. Nagbansiwag ang ngalan ni Bartolo nga nahimong headline sa lokal nga tabloid. Usa siya sa daghang nadakpan sa PDEA ug kapulisan, nga nagpalusot og shabu. Siya pa gyud ang gitumbok nga drug lord.
Kalit nga gikuyapan si Oming kay giatake sa kasingkasing. Dugay siya sa ospital. Si Laydang nagkaniwang gumikan sa nahitabo sa iyang anak ug bana. Dako gyud ang nagasto nila ni Oming sa ospital. Ang tanan nilang kayutaan nabaligya. Apan namatay gyud si Oming. Wa dangti og duha ka buwan misunod pagtaliwan si Laydang. Nagmingaw na ang karaang balay sa magtiayong Oming ug Laydang. Ug miabot ang adlaw nga wa palandonga.
Ang balay nilang Bartolo nasunog.
Taliwala sa pagpanghulpa sa malaayng katuigan mao na lamang ang nasaksihan sa mga silingan nilang anhing Oming ug Laydang nga dihay usa ka tawo nga mikalit pagtunga sa dapit nga gitarukan kanhi sa balay nilang Oming ug Laydang. Miluhod kini ug mihilak. Ila kining namay-ungan nga si Bartolo nga bag-uhay lang nga nakagawas sa Bilibid human nga nabilanggo sa salaod nga pagpayuhot og shabu.
Takulahaw mibundak ang ulan. Giuwanan si Bartolo. Bisan sa kakusog sa dinahunog sa dalugdog nagpadayon si Bartolo sa pagbakho, apan ang kalanog sa iyang singgit igo lang gilamoy sa dinahunog sa dalugdog ug ulan.
“Pasayloa ko ninyo, Tay Oming, Nay Laydang, sa akong nabuhat…!” Hinurot ang kusog nga miumbangol si Bartolo.
Ang siyaok ug singgit ni Bartolo sa iyang pagbasol gitukob lang dayon sa nagpadayong bundak sa ulan dinuyogan sa dalugdog ug kilat. Ug midanguyngoy siya. (KATAPUSAN)