SA atong pagsaulog sa ika-441 nga kasumaran sa pagkahimugso sa Probinsya sa Sugbo nga nagagikan pa sa pagkatudlo ni Spanish Conquestador Miguel Lopez De Legazpi nga maoy unang Gobernador pinasikad sa kamanduan sa Hari sa Espanya.
Isip Sugbuanon makapasegarbo kita nga lawom ug mabulukon kaayo ang papel sa Sugbo sa kasaysayan sa nasod, gani kita usab ang giila nga “Cradle of Christianity” kay dinhi man mipahigayon og settlement ang mga espanyol sa wala pa milalin ngadto sa Maynila.
Uban sa paglatas sa katuigan kita makapanghinuklog usab kon unsa nama’y atong nabuhat ug nakab-ot sa pagpangamhanan ning atong lalawigan. Kon moari ta sa kasamtangan, maoy sigeng gipasegarbo sa naglingkod karon nga Gobernador nga si Gwendolyn Garcia nga ang Sugbo maoy pinakadato nga lalawigan lukop Pilipinas ug gani kita nahukman nga ikatulo sa pinaka-maanindot nga isla nga angay bisitahon sa tibuok Asya base sa survey sa Travel & Leisure Magazine nga nagabase La Nueva York sa Estados Unidos.
Kon kita mamati ug motuo paghurot ning ilang mga pasundayag, mora’g gyud ta’g ibayaw sa kapunawpunawan nga susama da sa Paraiso kining dapit nga atong gipuy-an. Apan anaa ang daghang mga kakuwangan nga angayan nga unta hatagan og prayoridad pero mas giuna sa pagtagbaw ang ilang mga gusto.
Sa Cebu City Mayor Michael Rama usab, pinahaum sa pagsaulog sa anibersaryo sa atong pagka-probinsya ang naghandum nga mahibalik na sa mga Sugbuanon sa dakbayan ang katungod sa pagbotar ug pagpili sa bugnong lugaynon sa mga opisyales sa lalawigan nga gibawi pinaagi sa pagpasar sa 1973 Constituion nga naghatag og political and economic autonomy sa mga highly urbanized cities nga wala gani kahatagi’g higayon ang mga hingtungdang Sugbuanon sa gitawag og public consultation.
Niya pa nga dako kaayo kitang alkanse sa dakbayan sa Mandaue nga nahatagan gihapon og estado sa pagka highly urbanized nga dakbayan apan tungod kay anaa man sa charter niini ang pagpabilin sa ilang katungod sa pagpili sa mga opisyales sa Probinsya, hangtod karon nagpabilin ang ilang katungod sa pagbotar apan kita dinhi sa dakbayan sa Sugbo nga maoy Capital City sa Cebu Province ang giimbarguhan hinuon ning maong katungod.
Si Mayor Adelino Sitoy sa Cordova misugyot nga wagtangon na kining maong gitukod nga paril nga nagbahin sa pulitika ug ekonomiya sa Sugbo kay ang kamatuuran mao nga ang atong katawhan sa dakbayan ug lalawigan susama da nga mga Sugbuanon.
Ang mga nanimuyo, nanrabaho ug nagtungha dinhi sa syudad ato ra usab gihapong igsoong mga Sugbuanon. Hinoon og ni Mayor Sitoy pa, aron mamahimong konstitusyunal ang pagahimoong pagbalik sa katungod gikinahanglan pang amendahon ang mismong Batakang Balaud arun kini kahatagan og katumanan.