Bartolome Man. Panilago
Lacaron, San Fernando, Cebu
“UNSAY ikasulti nimo, Bartolo, nga ning unang gabii sa atong kasal imo nang nadimdim ang katam-is sa akong pagkababaye?” paraygong namulong si Porling nga niadtong higayuna hugot gihapon nga migakos kanako.
“Subra pa sa gikamayan, mahal kong asawa, kay hilabihang tam-isa!” dali kong tubag.
Wa ko magdahom nga sa kadaghang ulitawo nga nangindahay sa gugma ni Porling, ako gyud ang gidibuynas nga maoy makatag-iya sa iyang kasingkasing. Kon katahom ang hisgutan, grabe gyud kahubag sa lawas ni Porling, daw nasubrahan sa pagkalalik sa kinaiyahan.
Magtabisay god ang mga laway sa mga ulitawo ning among balangay sa Kiwkiw nga magsud-ong sa iyang katahom.
Ambot ba sad diin kini moliwat si Porling nga sa lima nilang magsuon nga pulos babaye, ang upat pulos man mga lisngag og ilong ug bukad pa gyud og mga ngabil.
Gani, kaniadto kanunay kong tambagan ni Nanay Oprit, “Hinumdomi kanunay, Bartolo, nga di baya garantiya ang nindot nga hitsura sa babaye nga angay mong ihatod sa altar sa kaminyuon!”
“Unsa man diay ang importante nga hiyas nga angay batunan sa usa ka babaye, Nay Oprit?” pangutana ko sa akong inahan.
“Ang maayong hiyas sa iyang pagkababaye, anak, ilabi na ang kinaiya!” maoy tubag ni Nanay Oprit. “Namatay na lang kadto si tatay nimo Igong, pero di sa panghambog, wa gyud kami magkalalis nga nisangpot sa among panag-away!”
TANGKOD nga duha ka mga buwan namong panagtipon ni Porling kanus-a naglain na kamig balay nga gipuy-an, hupong kaming magtiayon sa kamalipayon.
Apan misiaw man ang di kalikayan nga dimalas sa among kinabuhi.
Kanunay na lang mokutod ang buntagon kong dawat sa tuba sa akong mga sanggutan. Mireklamo ang akong asawa.
“Kon ingon na lang ini, Bartolo, kon kanunay na lang kitang duha mamahaw og tinughong nga binlod nga sunguhon kaayo, mas maayo pa tingali nga ikaw akong biyaan. Mangita kog laing lalake nga sarang mabuhong ako sa manindot ug lamiang pagkaon!” ni Porling nga lupig pay kasiga sa mga mata sa maral nga mitutok kanako.
Naamang ako sa makadiyot. Wa ako magdahom nga makasulti ba diay si Porling niadtong mga pulonga. Unsaon di man gyud kalikayan ang pagkutod sa akong sanggutan. Maayo na lang unta nga way nagpasipala og panangko, sahi sa sanggutan ni Kumpare Oming.
Usa ka higayon nga gikan ko sa akong sanggutan miuli ko. Igo pa lang gani ako nahitangka sa may pultahan sa among balay maoy nasawod sa akong dunggan ang sagunson nga inagunto sa tagming nga tingog ni Porling.
“Sure ka, Pre Oming, nga makigtaban kanako, ilabi na nga nadimdim mo na ang katam-is sa akong saro sa himaya?”
Misurok ang akong dugo, ilabi na nga dihay nagkanguhal nga tingog nga gikan ni Kumpare Oming.
“Andam ako nga makigtaban nimo, Mare Porling, aron tagbawon tang duha ang atong kahidlaw, ilabi na nga ako taudtaod nang nabiyudo!”
Unya mibanos ang kinagiki ug inigham nilang Porling ug Pare Oming. Gihulbot ko gikan sa sakuban ang akong hait nga sanggot.
Gitulod ko ang pultahan. Misiyagit si Porling nga nagpakitabang. Paglabay sa pipila ka gutling mibanaw ang dugo sa ka duha ka maluibon sulod sa among sibay.
“Pait pa diay sa panyawan ang kaminyuon natong duha, Porling!” nakatuaw ako. (KATAPUSAN)