Carmleo D. Lariosa
Panadtaran, San Fernando, Cebu
KANUNAY ko siyang makita matag higayon nga mosimba ko sa Redemptorist Church. Kon wala ako masayop manghod ko lang kining babayhana og tulo o duha ka tuig. Dili kaayo taas ang iyang buhok nga medyo diha lang kutob sa tangkugo. Matag samba nako dinhi sa adlawng Miyerkules mao dayoy masipong sa akong panan-aw ang maong babaye. Gikan sa dakong pultahan sa simbahan magluhod siya nga maglakaw sa hinay-hinay paingon sa altar. Tingali may gipangayo siya sa Mahal nga Birhen nga Inahan sa Kanunayng Panabang. O di ba, duna kini siyay dakong problema, kay tiawmoy agwantahon mo ang kasakit sa imong mga tuhod inigsugod nimog lakaw nga magluhod.
Mao usab kini ang akong tuyo ning akong pagsimba. May gipangayo ko. Apan wala ko buhata ang gibuhat sa babaye. Nagluhod lang ko sa usa ka lingkuranan sa may tunga-tungang bahin sa simbahan. Kinasingkasing kong giampo ug gipangayo sa Mahal nga Birhen nga buligan pod Niya ang akong paningkamot ug matuman ang akong gipangandoy alang sa akong tulo ka mga anak: nga way magbinuang o magtinunto kanila sa ilang pagtungha kay naa na man silang tanan sa kolehiyo.
Ug samtang nangamuyo ko dihay talagsaong pagbati nga milubok sa akong dughan kay nahinumdom ko sa akong inahan nga matag Miyerkules gyud moanhi siya dinhi sa simbahan ug unya buhaton niya nga maglakaw nga magluhod sama sa gibuhat sa babaye nga ako karong nakit-an. Gipangayo sa akong inahan kaniadto nga unta magbinuotan na ang bagis, labing badlungon kong igsuon nga si Manoy Tolio. Kon dili makadunggab, makapusil.
Ug daghan usab kining gipahilak nga mga babaye kay human pamabdosi, iya mang biyaan.
Kadaghan na mapriso ang akong magulang, apan kay kuwartahan ang akong amahan ug daghang kaila nga pulitiko ug mga abogado, maong makagawas ra sab si Manoy Tolio.
Dihay kausa nahakuyog si Manoy Tolio pagpang-holdap, apan kay maayong laking abogado
ang gigamit sa among amahan wa mapriso si Manoy kay kuwang ang ebidensiya batok kaniya.
Unya usa ka adlaw niana mihinok paglakaw si Manoy Tolio. Wala na gyud siya mopatim-aw sa among balay. Milabay ang daghang katuigan ug wa na gyud mopauli si Manoy. Dihay nag-ingon nga miipon siya sa mga rebelde. Diha poy nag-ingon nga siya lider sa usa ka gikaintapang grupo sa mga Kidnap-for-ransom Gang. Hangtod wa na siya igdungog. Hangtod naminyo na lang ko ug mitaliwan na pod ang among amahan. Buhi pa ang among inahan nga nag-antos sa sakit nga diabetes.
Nasiklapan ko ang babaye nga migawas sa kilid nga pultahan sa simbahan. Padayon kong nag-ampo piniyong ang akong mga mata.
Sa akong paggawas may gitapukan sa daplin sa dalan ug akong nakita nga may babayeng nalup-og kay gikuyapan. Siya ang babaye nga naglakaw nga nagluhod ganina sulod sa simbahan. Nagbuy-od ang babaye ug luspad kaayo siya. Way mitabang kaniya. Ako siyang giduol ug gialsa ug gidala sa akong kotse. Didto sa iyang ID card nakasulat ang iyang adres. Akong gihatod ang babaye.
Didto ako mosangko sa usa ka dapit sa mga eskuwater. Naulian na sa maayong panimuot ang babaye, apan gihatod ko gihapon siya sa iyang pinuy-anan. Pagsaka ko sa itaas maoy mibantang sa akong panan-aw ang usa ka tawo nga makaluluoy kaayo ang kahimtang. Daot na kaayo ug naghigda sa lantay nga kawayan. Mikuba akong dughan dihang namay-ongan ko siya. Si Manoy Tolio.
“Manoy Tolio, ikaw kini? Abi mo, hangtod karon nangindahay pa gihapon si Mama Sidra nga makita ka niya. Manoy, dad-on ko ikaw kang Mama!” ug gigakos ko ang gikamingawan kong igsuon, samtang diha sa akong kilid nagbarog nga nagbakho ang iyang asawa. (KATAPUSAN)