NAHIMO nang kabahin sa gitawag nga “public knowledge” kun nahipatik na sa pahak sa mga Pilipino nga ang pagpangwarta sa mga pulitiko ug sa mga baliko nga mga nangatungdanan sa gobyerno anaa manukad sa gihinganlan og S.O.P (Standard Operating Procedure) sa mga government project.
Kining maong talagsaong kahimtang dili ikalimod nga maoy usa sa mga timaan sa pagkahimo nang institusyon sa graft and corruption ning atong nasud kay tiaw mo bay ang kickback nga gikuha sa mga contractor diha ra pud sa orihinal nga gahin sa ilang nadag-ang mga kontrata nahimo namang S.O.P, mao nga wa nay daghang estoryahon pa.
Kining maong porsiyento automatic nga mosulod sa ilang bulsa mao nga dili na ikahibulong nga ang atong mga infrastraktura substandard ang kalidad.
Unya dala sa mando sa kinaiya sa pagkadawo ug pagkabentahuso, ang ipursige gyud kanang mga proyekto nga dili maoy kinahanglan sa publiko, kay mao man gyuy tuyuan ang asa sila makabunal og mas dagkong S.O.P. Hinungdan nga ang mga basic services sa edukasyon ug panglawas ang sagad gyung mabiyaan unya og pangitaan na sa katawhan, modayon lang sa pagpalusot nga daghan kaayong mga proyekto ang ilang giatiman og gigastuhan unya dili na maatiman ang tanan.
Sa tinguha nga mahunong na kining maong naandang tinunto sa gobyerno, ang Boholano nga kongresista nga si Erico Aumentado misang-at sa iyang House Bill 3361 sa Kamara De Representante nga magbutang og reporma sa Department of Public Works and Highways ug sa ubang mga government institution nga magpatuman og public infrastructures lakip na ang pagpahamtang og silot sa mga paglapas niini.
Kay ang korapsyun anaa man magsugod sa planning, ngadto na sa programming, unya lutoon sa bidding ug awarding lahos na sa implementasyun ug sa pagbayad sa proyekto, pahamtangan na unya og mas bug-at nga silot kining maong mga kalapasan apil ang mga special disqualifications nga sarang makapahadlok og makapatagam sa mga badlungon og mga tulisan.
Samtang maanindot ang katuyuan ning maong balaudnon ug tiungali usa kini sa mamahimong instrumento sa polisiyang“kung walang kurap, walang mahirap” ni Presidente Noynoy Aquino. Apan sama sa bisan unsang butang nga nagda og kausaban, sa tinud-anay dili sayon ang pagpalusot niini.Kay segurado man gyud nga ang mga madehado og makulban sa kaldero ang mohimo gyud sa pagbabag ning maong balaudnon nga mamahimong balaud.
Mao nga anaa na unya karon sa atong katawhan ang pagpitol ug paglapdos ning atong mga representante sa Kongreso. Kay ang ilang pagsuporta o pagsupak ning maong balaudnon batok sa kurapsyon ang magsilbe sang barahan sa ilang tinud-anay nga mithi sa pagpanerbisyo sa gobyerno. Bugtong pagpanginlabot lamang sa kinabag-an ang makapabuhi niini kay kon ang katawhan magpakahilom, segurado gyud kinig lumsan kay dako kining hulga sa sayong pangwarta sa S.O P nga ilang naandan.