DEAR Noy Kulas,
Anaa ako karon sa gawas sa nasod. Aduna koy problema sa pamilya. Sa bata pa mi, kining akong uyoan nga igsuon sa akong inahan, grabe kaayo makaabuso namo. Dihay higayon nga iyang gihapak ang akoang ulo og martilyo sa rason nga hangtod karon wa mi makahibawo.
Iya mi (ako ug akong igsuon) gipalayas sa balay sa amoang apuhan hangtod nga bisan asa na lang mi naabot.
Wa ko naka-file og kaso ato kay ang akong inahan di mosuporta namo. Mas adto siya sa iyang igsuon molaban. Hangtod nakabana ko ug naa nay anak karon. Kining yuta sa akoang apuhan giabangan ra namo sa una apan karon ang tag-iya ganahan nga ibaligya ang yuta dinhi nako. So, akoa gyud nga nahinayhinayan og bayad. Kay naluoy man ko sa akoang mama nga naa didto sa balay sa among apohan, magsige ko og padad-anan og kwarta niya.
Kining akong uyoan di man mopahawa sa balay namo, unsaun man nako pagpapahawa niya?
Naa ra ba ang iyang pamilya didto. Pwede pa ba ko mopasaka og kaso sa iyang gibuhat nako sa una nga na-flat man ang akong ulo hangtod karon? Wa ko nagpa scan sa akoang ulo. Pwede ba nako ni siya mapapriso unya? Unsang kaso ug asa ko pwede modangop kon makauli na ko sa atoa? Hinaot tambagan ko nimo.
Daghang salamat.
JOJO
Jo,
Ayaw na lang pagdumot nianang imong uyoan nga imo lang nga gitawag og igsuong lalake sa imong mama. Kon naa gud ta sa kasuko ug pagtanom og pagdumot, di na ta makakita sa sitwasyon. Sakit man tinuod ang gibuhat sa imong uyoan kaninyo, milabay na man kadto.
Di siya mopahawa sa inyong balay kay hayan kana nga balay sa imo pa na nga apohan. Or kon sa imo mang mga ginikanan, ang imong inahan ang mas dunay katungod nga mohingilin sa inyong uyoan. Kana bisan kon imo nang napalit ang yuta. Lahi man ang yuta ug ang estruktura. Alang alang man sab kon imong ipaguba, mobayad ka man niana.
Mas maayo pa nimong buhaton ireklamo na sa inyong barangay alang sa mediation. Mao man gyud nay unang lakang sa ingon niana nga mga kaso. Kon di maresolbar, anha ka pa modangop sa korte. Kana kon na-exhaust na ang tanan pinaagi sa barangay justice system diin anha ipahigayon ang mediation.
Gi-discourage ta ka nianang kihanga criminal batok sa imong uyoan kay mo-complicate na kanag samot sa sitwasyon. Di sab malipay ang imong inahan kon imong ikiha ang iyang uyoan bisan tuon kon matawag tang patilyahon na siya og utok. Nasuwayan na bitaw na ninyo kaniadto. Di lang kana gusto og gubot ang inyong inahan.
Gawas pa niana, unsa na ba kadugay ang mao nga hitabo? Niini, konsulta na lang og abogado aron matingob ang legal nga tambag alang nimo. Magiyahan ka sa parte sa imong uyoan nianang civil nga lakang ug matambagan ka sa criminal nga aspeto sa kaso sa imong uyoan.
Apan sa ako nang giingon, di maayong magdumot og tawo. Mobalik ra man gihapon na nimo.
Maangin pa ang ubang mga sakop sa pamilya. Instead, you pray for God’s guidance, enlightenment and strength. Iampo sab ang imong uyoan aron siya malamdagan.
NOY KULAS