GAWAS sa mga alarma sa kapulisan, nasentro ang mga dagkong coverage nako karong semanaha sa isyu sa basura sa dakbayan sa Sugbo. Sa sigi nakong tuyok-tuyok pag follow up sa epekto sa gipatumang segragation policy sa kagamhanan sa dakbayan sa Sugbo, usa ka bug-at nga coverage ang akong nasugatan. Kini mao ang pagkadiskubre nga diha sa basura di lang kuarta ang nagpahipi, duna pa gyu’y grasya nga mapaabot. Sugilanon kini sa usa ka Carcaranon nga nia na sa dakbayan sa Sugbo nagpakabuhi isip basurero nga iyang gisugdan sa linghod niya nga panuigon. Akong gipasabot mao si Ronald Villaber, 38, minyo, may pito ka anak. Siya nailhan sa pangalan nga “Abay-abay” sa mga suki niya nga basurero, lumad nga taga Calidngan, Carcar City. Mao sab ni ang barangay nga namat-an og kahayag sa nitaliwan nakong amahan.
Sa pangedaron nga nuybe anyos si Ronald nagsugod pagpanguykoy og masapian gikan sa lang-og nga basura. Mao ni ang iyang tinubdan di lang sa pagpakabuhi, mao sab ni ang nagpahuman niya sa pagtuon gikan sa elementarya hangtod sa fourth year high school. Hangtod nga nahimo siya nga merchandiser ug salesman. Limitado ra man ang kitaon sa maong trabaho nibalik siya pagpamasura ug giapilan pa gyud ug pamuhi og baboy nakatigom siya og igo igong ipamuhunan pagpamalit og scrap gikan sa iyang mga kauban nga basurero. Dinhi nagsugod pag-asenso si Ronald.
Nakapamalit siya og butang , mga jeep de pasahero-an og second hand nga Chevrolet Astro nga van. Bisan si Ronald nasayod nang daan nga di lang kuwarta, duna pa gyu’y grasya ang basura. Ang iyang sekreto, pagpakigsandurot sa mga basurero nga maoy nakapadako sa iyang negusyo.
Ang nakanindot ni Ronald sumala pa sa iyang igsoon nga si Kano, wa gyud mausab ang iyang batasan, bisan ang iyang pito ka anak ug asawa, tua gihapon sa eskrapan nagpasingot pag-asikaso sa ilang negusyo.
KANIADTO PA
Dugay nako nga nasayod kong unsa ka nindot kining negosyo sa scrap. Sa nagtungha pa ko sa kolehiyo, matag semana sugoon ko sa akong lolo pagpalit og scrap nga puthaw gikan sa usa ka timbangan sa Carlock. Mao ni among gamiton pagpamuhat og angkla para sa gagmayng sakyanan sa dagat nga magtumod og isda sa Carbon Market. Namalit sab mi og steel plate kanang salog sa barko, kay mao ni among tabason aron himoon nga punta sa daro. Sa mga wa masuheto kining punta mao ni ang modulot sa yuta unyag bitad sa kabaw sa daro. Ibabaw sa punta mao ang lipya.
Kanang nagpugong sa lipya og punta mao na ang sapatos ug ang nagpugong sa liboy ug kabayo mao na ang patindog. Kining tanan mahimong mapalit sa eskrapan. Sa akong mahinumduman nagtumpi ang kubal sa akong kamot og di sab maihap ang mga paso nga akong nahiagoman. Pasalamat gihapon ko sa akong ginikanan ug nila ni lolo Pedro og lola Balen og sa Labawng Makagagahom nga bisan sa kapait sa kinabuhi sa pandayan nakab-ot ra gihapon nako ang idlas nga kinaadman sa akong panahon.