ANG damgo nga makabaton og kaugalingong tinubdan sa lana diriyot na untang matuman kaniadto alang kanatong mga Pilipino sa dihang diha na unta sa atong mga kamot ang Sabah, apan ang grasya nahimo pang bato kay nalupig man kita sa Malaysia sa pag-angkon sa maong teritoryo.
Karon, ang Spratly Islands sa South China Sea nga gitouhan nga adunay dako nga underwater oil reserves ang gihurot na sa pag-angkon sa People’s Republic of China pinaagi sa ilang “nine-dash line territorial claim”. Ang nakaporke ning maong sitwasyon kay bisan og ang Kalayaan Island nga maoy pinakadako nga isla bisan og mas duol sa Pilipinas kay sa China ang gihurot sab nila sa pag-angkon kay nila pa, kon subayon ang kasaysayan sila man gyud ang may right sa pag-angkon sa mga kaislahan sa South China Sea.
Samtang namahayag si Chinese Ambassador to the Philippines Liu Jianchao nga abli ang Beijing alang sa malinawon nga pagsabotsabot ning maong kakulian apan lahi ang ilang gipakitang binuhatan diha sa pagpanghulga sa ilang mga patrol boats sa Philippine Oil Exploration vessel sa kadagatan sa Spratlys.
Angay nga bantayan kining maong nukos-nukos nga istilo kay maoy ilang gipatoo nga andam sila og tagana nga mosulod og joint exploration and development sa bisan unsang resources nga anaa sa Spratlys kay kini maghatag og kaayuhan sa tanan og maglikay usab sa kagubot nga posibleng moulbo tali sa mga claimant countries nga gilangkuban usab sa Vietnam, Malaysia, Brunei ug Taiwan.
Pero samtang sabot-sabot ang gitanyag sa tuong kamot, ang walang kamot ang mihimo sab karon sa pag-angkon sa tibuok gyud nga territory nga sila ray manag-iya ug nag exclude na sa uban nga maoy unang giulo-uluhan og kasabutan.
Tungod kay ang People’s Republic of China dili lamang maisip nga economic powerhouse sa kalibutan kon dili apil na usab ang kalig-on sa military, mapugos ang mga purdoy nga mga nasod sama sa Pilipinas sa pagtukoy sa ilang mga gusto diha sa negotiating table. Kay sila man gyud ang maisip nga dominant party kay bisan og mosupak pa kita, wala man kitay igong kapasidad sa pagbarug sa atong katungod.
Morag mogawas na usab unya ang atong pagka sanggabon ning maong sitwasyon ug hinaut pa nga kini ang maghatag og leksyon kanatong mga Pilipino nga kitang mga gagmay nga mga nasod ang yatak-yatakan lang gyud sa mga higante. Hinungdan nga makabaton lamang kita og respeto ug makaangkon sa ensaktong katungod kon kita makat-on na sa pag-ugmad sa atong kaugalingon isip usa ka nasod imbis nga mag-inunayay ug mag-ampahay.